Niyazoba - Wikipedia

Niyazoba kəndi, Xaçmaz rayonunda, Xəzər dənizinin qərb sahilində yerləşir. Tarixi məlumatlara əsasən, kəndin salınması məsələsi ilə bağlı çeşidli fikirlər mövcuddur. Bir sənəddə Niyazoba kəndinin Sasani dövlətinin şahı I Yəzdəgird tərəfindən (399-421-ci illər) salındığına dair ehtimallar irəli sürülmüşdür.

Kəndin adı "Niyaz" (şəxs adı) və "oba" komponentlərindən ibarətdir, "Niyaza məxsus oba" mənasını ifadə edir. Lakin tarix boyu adında dəyişikliklər olmuşdur. Əvvəllər "Nizobat" və "Nizovye" kimi adlandırılan kəndin adı daha sonra "Nizovaya" şəklində işlənmişdir ki, bu da "aşağı" mənasını verir. 1830-1840-cı illərdə Rusiyadan buraya köçürülmüş rus ailələrinin məskunlaşması nəticəsində yaşayış məntəqəsinin adı "Nizovaya" olmuşdur. Lakin 1992-ci ildə kəndin adı "Niyazoba" adlandırılmağa başlamışdır. Bu dəyişikliklər kəndin tarixi və mədəniyyəti ilə bağlı tədqiqat və araşdırmaların əksini yansıdır.

Kənd XIII əsrdə monqollar, şimaldan isə köçərilər (İrandilli tayfa) tərəfindən dağıdılmışdır.

XIV-XIX əsrlərdə kənd Niyazabad liman şəhəri kimi fəaliyyət göstərib və Quba xanlığının ən əhəmiyyətli limanı olmuşdur.

XVII əsrdə Niyazobada 40 məhəllə, 40 kiçik məscid, böyük cümə məscidi, hamamlar və böyük bazar var idi. Kənddə hazırlanan ipək parçaları, xalçalar və digər dəb məhsulları ilə birlikdə Şərq və Qərb ölkələrindən gətirilmiş müxtəlif mallar satılırdı. Niyazobadan ixrac olunan məhsullar öz limanı ilə birləşərək ticarət yollarında ən önəmli mərhələlərdən biri halına gəlmişdir. Bu dövrdə kənd, ticarət və mədəniyyət mərkəzi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Xaçmaz rayon mərkəzindən 14 km şərqdə, Xəzər dənizi sahilində yerləşir.

1636-cı ildə burada olmuş alman filosofu və coğrafiyaşünası Adam Oleari, kənd haqqında "Описание путешествия в Московию и через Московию в Персию и обратно" adlı kitabında yazmışdır.

XVIII əsrdə Niyazoba kəndi Dərbənd xanlığının tərkibində yer alırdı.

1977-ci ildə kənddə XIV-XV əsrlərə aid xəzinə aşkar edilmişdir.

Statistik məlumatlara əsasən, 2009-cu ildə kənddə 1428 nəfər yaşayırdı. Lakin son illərdə demografiya və yaşayış şəraitində dəyişikliklər olmuş olabilir, buna dair əlavə məlumatlar əldə etmək əhəmiyyətlidir.

Kənddə 1 orta məktəb, xəstəxana, Mədəniyyət evi, poçt şöbəsi fəaliyyət göstərir.

Kənd əhalisi əsasən əkinçilik və maldarlıq, həmçinin bağçılıq, bostançılıq ilə məşğul olur.

On iki min nəfər əhalinin yaşadığı 12 yaşayış məntəqəsini birləşdirən Xaçmaz–Niyazoba–Əbilyataq–Qarğalıq avtomobil yolunun tikintisi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının 2019-cu il dövlət büdcəsinden avtomobil yollarının tikintisi və yenidən qurulması üçün nəzərdə tutulmuş vəsaitin 15,4 milyon manatı Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinə ayrılmisdi.