Kriket - Wikipedia

Kriket (ing. cricket) — 11 nəfərdən ibarət 2 komanda arasında, çubuq və top köməyi ilə, mərkəzində 20 metr (22 yard) uzunluğunda düzbucaqlı bir sahə olan oval bir məkanda oynanan bir komanda oyunudur. Düzbucaqlı sahənin bir ucunda yer alan atıcı vəziyyətindəki komandanın oyunçusu topu, vurucu mövqeyindəki komanda oyunçusunun olduğu digər uca doğru ataraq, vurucunun arxasında olan qala bənzəri qurğuya (wicket) dəydirməyə, vurucu isə gələn bu topun qurğuya dəyməsinə maneə törətmək üçün əlindəki çubuq köməyi ilə topa vurmağa çalışar. Müvəffəqiyyətli bir vuruşun ardından atıcı komanda oyunçuları topu tutmağa çalışarkən, sahədə yer alan vurucu da qarşısındakı qurğuya doğru qaçar. Top, oyun sahəsi xaricinə çıxmadan tutulsa 'ran' adı verilən ədədlərdən 1, oyun sahəsi xaricinə çıxarsa 4, yerə heç dəymədən oyun sahəsi xaricinə çıxarsa 6 xal qazanar və vurucu mövqeyində ikən ən çox ədədə çatmağa çalışar. Atıcı komanda isə topu qurğulardan hər hansı birinə dəydirərək, qarşılanan topu yerə dəymədən tutaraq və ya bəzi müstəsna hallarda vurucuları oyun xaricində qoymağa çalışar. Oyun xaricində qalan oyunçunun yerinə başqa bir oyunçu girərkən, atıcı komanda isə 'over' adı verilən hər altı atışdan bir atıcısını dəyişdirmək məcburiyyətindədir.

• 
  Kriket
• 
  Pollock to Hussey
• 
  Kriket topu

Beynəlxalq kriket müsabiqələrində istifadə edilən üç əsas format vardır. Twenty20 formatına görə hər iki komanda da 20 over həyata keçirir və ilk 20 over reallaşdırılmasından sonra komandaların rolları dəyişir. 10 vurucunun oyun xaricində qalması vəziyyətində isə 20 over həyata keçirilməsə belə komandaların rolları dəyişir. Bu iki dövrəlik qismin hər birinə 'inninqs' adı verilməkdədir. Bir günlük matç formatında isə iki komanda 50 over həyata keçirir. Beş gün davam edən test formatındakı bir matçda isə hər iki komandanın iki inninqs haqqı vardır və bu inninqs içində over məhdudlaşdırması yoxdur. Son inninqsdə vurucu mövqedəki komanda, rəqibinin toplam ranına çata bilməmişsə, aradakı ran fərqinə baxılır və daha çox ranı olan komanda, aradakı fərq qədər ranla qazanmış olur. Matçın sonunda vurucu mövqeyindəki komanda, rəqib komandanın ran sayını keçmişsə, on sayından matç daxilində əldə etdiyi qurğu sayı (wicket) çıxarılır və qalan nəticə qədər wicket ilə matçı qazanmış olur. Komandaların əldə etdiyi xallar run/wicket şəklində göstərilməkdədir.

İlk olaraq XVI əsrdə İngiltərənin cənubunda oynanan kriket, XVIII əsrin sonunda ölkənin milli idman növü oldu. Britaniya İmperatorluğunun sərhədlərini genişlətməsi ilə birlikdə müstəmləkələrində də məşhurlaşmağa başladı və XIX əsrin ortalarında ilk beynəlxalq matçlar oynandı. İdmanın beynəlxalq idarəetmə təşkilatı olan Beynəlxalq Kriket Şurasının indiki vaxtda 10 daimi üzvü olub; bu idman növü Avstralaziya, İngiltərə, Hindistan alt qitəsi, Karib və Cənubi Afrikada geniş şəkildə oynanılır. Avstraliya, Banqladeş, İngiltərə, Hindistan, Yeni Zelandiya, Pakistan, Cənubi Afrika, Şri Lanka, Vest-İndiz və Zimbabve Beynəlxalq Kriket Şurasının daimi üzvləridir.