Amapa - Wikipedia
Amapa (port. Amapá) — Braziliya ərazisində yerləşən ştat. İnzibati mərkəzi Makapa şəhəridir.
| Amapa | |
|---|---|
| Amapá | |
 | |
|
|
|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 5 oktyabr 1988 |
| Sahəsi |
|
| Hündürlük | 142 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | BR-AP |
|
Rəsmi sayt Rəsmi sayt |
|
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
![Bayraq[d]](/wiki/?axtar=Fayl:Bandeira_do_Amap%C3%A1.svg)
![Gerb[d]](/wiki/?axtar=Fayl:Bras%C3%A3o_do_Amap%C3%A1.svg)
Coğrafiya
redaktəŞtatın ərazisi 142 827,9 km² təşkil edir. Bu göstərici ilə 26 ştat arasında 18-ci yerdədir. Ərazisi romb şəkilindədir. Şimaldan Surinam və Fransız Qvineyası, cənubdan və qərbdən isə Para ştatı ilə sərhədlənir. Şərqdən Atlantik okean suları ilə yuyulur[2].
Amazon düzənliyinin şimal-şərq hussəsini təşkil edir. Ərazisinin 90 % Amazon cəngəllikləri örtülüdür. Ərazisində yerləşən çayların 40 % Amazon çayı, digər hissəsi isə Atlantik okeanına tökülür. Ən hündür zirvəsi 701 metrdir[3].
İqlimi
redaktəŞtat ərazisini ekvator xətti kəsir. Ekvatorial iqlimə malikdir. Aylıq yağıntının miqdarı 35 mm təşkik edir. Quru mövsümdə yağıntının miqdarı 300–400 mm-dir. İl ərzində isə yağıntının miqdarı 2500 mm-dir. Orta aylıq temperatur Makapada fevral ayında +25,7°С, okyabrda +27,9 °C[4] təşkil edir. Gecə radələrində temperatur +20 °C, gündüz radələrdə 35 °C olur.
Tarix
redaktəAvropalılar bölgə də məskunlaşana qədər ərazidə Aravaki hindu qəbiləsi yaşayırdı. Amapa ərazisinin ilk dəfə avropalılar tərəfindən tətqiqatı 1500-cü ilə təsadüf edir. XIX əsrin sonuna qədər ərazi portuqaliya ilə fransa arasında mübahisə pridmetidir.
1 may 1900-cü ildə Jeneva arbitrajı Amapa Braziliyanın ərazisi kimi təstiqlənir. 1943-cü ildə Amapa ştat statusu alır. 5 oktyabr 1988-ci ildə Braziliya konstitutsiyası qəbul edilir, burada Amapa ştat kimi təstiqlənir.
Əhali
redaktəŞtatın əhalisi 2005-ci il məlumatına görə cəmi 596 min nəfər təşkil edir. 1990-cı illərlə nisbətdə əhali 5,7% artmışdır. 1967-ci ildə ştatda cəmi 103 min insan yaşayırdı. Urbanizasiya 93,7 %-dir. Əhalinin böyük qismi paytaxtda yaşayır.
74,4 % qarışıqlar, 21,4 % ağlar, 4,5 % qaralar, 0,8 % isə monqoloid irqinə mənsubdur.
İnzibati bölgü
redaktəŞtat inzibati cəhətdən 2 mezoregiona və 4 mikroregiona bölünür. 16 rayona sahibdir. 2014-cü ildən ştatın qubernatoru Walder Góes olmuşdur.
Yuxarı palaya digər ştatlarda olduğu kimi üç deputat göndərir. Aşağı palataya isə 513 yerdən 8 yerinə sahibdir.
İqtisadiyyat
redaktəİntisadiyyatının əsasını marqans hasilatı və ağac tədarükü təşkil edir.
1941-ci ildə Serra-du-Naviuda böyük marqans yatağı aşkarlanmışdır.
Ağac tədarükdən başqa burada braziliya qozu tədarük edilir. Çaylarından və okeandan balıq tutulur. Ərazisində maniok və çəltik yetişdirilir. Maldarlığın iri buynuzlu qolu daha geniş yayılmışdır[5].
Turizm zəif inkişaf etdirilmişdir.
Hasilatın 75,5 % ağac, 18,7 % marqans təşkil edir.
Nəqliyyat
redaktəAmapa ilə ılaqə yaratmağın əsas yolu su və hava nəqliyyatıdır. Su yolu ilə əlaqə Amazon çayı və Atlantik okeanı vastəsi ilə həyata keçirilir. Ştatın paytaxtında Makapada beynəlxalq hava limanı mövcuddur
Avtomobil nəqliyyatı olduqca zəif inkişaf etdirilmişdir. Dəmir yolu nəqliyyatı isə əsasən marqans yataqları ilə dəniz limanı arasındadır.
Qalereya
redaktə
İstinadlar
redaktə- ↑ https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/.
- ↑ "Makapa". 2016-09-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-30.
- ↑ "Estados Brasileiros. Amapá". 2013-08-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-30.
- ↑ "Klima in Macapa". 2009-03-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-30.
- ↑ "Economia do Amapá — Brasil Escola" Arxivləşdirilib 2011-05-19 at the Wayback Machine, brasilescola.com
Xarici keçidlər
redaktə- Ştatın rəsmi saytı (por.)
