Eksreformasiya - Wikipedia
Əksreformasiya (lat. Contrareformatio) — XVI—XVII əsrlərdə katolik kilsəsinin mövqeyini və nüfuzunu bərpa etmək məqsədilə Reformasiyaya qarşı yönəlmiş katolik kilsə siyasi hərəkatı.
Tarixi
redaktəİsveçrədə
redaktəXVI əsrin ikinci yarısı Roma-katolik kilsəsinin açıq çıxışına gətirib çıxarır. Bu ideoloji mübarizədə İsveçrənin katolikləri də iştirak edirdi. Katoliklərin ən görkəmli nümayəndəsi isə Milan arxiyepiskopu kardinal Karlo Borromeo idi. O, xüsusi olaraq İsveçrəyə «nəzarət» edirdi. Digər bir kontrreformator – fanatik katolik Lüdviq Pfeffer idi. Borromeonun təklifilə papa İsveçrədə daimi nunsiy vəzifəsi təsis edir. 1568-ci ildə 7 kanton – Şvits, Uri, Untervalden, Lüsern, Freyburq, Zoloturn və Tsuq öz aralarında «Qızıl ittifaq» bağlayır. İttifaq üzvləri hətt a silah gücünə katolikliyi qoruyacaqlarına söz verirlər. 1587-ci ildə 7 kantondan 6-ı İspaniya kralı II Filipplə separat sülh bağlayır.
Dini ziddiyyətlər elə kəskin şəkil alır ki, konfederasiyanın parçalanması təhlükəsi yaranır.
1594-cü ildə Pfefferin ölümü ilə İsveçrə katolikləri güclü rəhbərdən məhrum olur. Fransada IV Henrinin hakimiyytə gəlməsi və 1598-ci ildə Nant ediktinin verilməsilə ölkədə vətəndaş müharibələri sona yetir. Elə həmin il katolik kantonların ittifaqda olduğu II Filipp də vəfat edir.
Bütün bu amillər ölkədə kontrreformasiyanı zəiflədir. 1602-ci ildə bütün kantonlar Fransa ilə ittifaqı təzələyir. Bunun müqabilində IV Henri isveçrəlilərə 1 milyon taler pul ödəyir. Həmin vaxtdan İsveçrədə ayrı-ayrı dini münaqişələr baş versə də, ümumilikdə dini dözümlülük siyasəti möhkəmlənir.
XVII əsrin ortaları İsveçrə ittifaqının inkişafında mühüm dəyişikliklər olur: 1648-ci il Vestfal sülhünə görə, İsveçrə ittifaqı Müqəddəs Roma imperiyasını münasibətdə hər cür asılılıqdan çıxır və faktiki suverenliyi beynəlxalq aləmdə rəsmən də tanınır.
Ədəbiyyat
redaktə- Кудрявцев О. Ф. Контрреформация // История Европы. Т. 3. М., 1993.
- Руденко O. A. Контрреформация в Англии при Марии Тюдор // Англия в эпоху абсолютизма: Статьи и источники. М., 1984.}}
- Dickens, A. G. 1979. Counter-Reformation. New York: W.W. Norton & Company.
- Bireley, Robert. The Refashioning of Catholicism, 1450—1700: A Reassessment of the Counter Reformation (1999) excerpt and text search
- Dickens, A. G. The Counter Reformation (1979) expresses the older view that it was a movement of reactionary conservatism.
- Harline, Craig. «Official Religion: Popular Religion in Recent Historiography of the Catholic Reformation», Archiv für Reformationsgeschichte (1990), Vol. 81, pp 239—262.
- Jones, Martin D. W. The Counter Reformation: Religion and Society in Early Modern Europe (1995), emphasis on historiography
- Jones, Pamela M. and Thomas Worcester, eds. From Rome to Eternity: Catholicism and the Arts in Italy, ca. 1550—1650 (Brill 2002) online
- Mourret, Fernand. History Of The Catholic Church (vol 5 1931) online free; pp 517—649; by French Catholic scholar
- Mullett, Michael A. "The Catholic Reformation (Routledge 1999) online
- O’Connell, Marvin. Counter-reformation, 1550—1610 (1974)
- Ó hAnnracháin, Tadhg. Catholic Europe, 1592—1648: Centre and Peripheries (2015) DOI:10.1093/acprof: oso/9780199272723.001.0001
- Ogg, David. Europe in the Seventeenth Century (6th ed. 1965). pp 82-117.
- Olin, John C. The Catholic Reformation: Savonarola to Ignatius Loyola: Reform in the Church, 1495—1540 (Fordham University Press, 1992) online
- Pollen, John Hungerford. The Counter-Reformation (2011) excerpt and text search
- Soergel, Philip M. Wondrous in His Saints: Counter Reformation Propaganda in Bavaria. Berkeley CA: University of California Press, 1993
- Unger, Rudolph M. Counter-Reformation (2006)
- Wright, A. D. The Counter-reformation: Catholic Europe and the Non-christian World (2nd ed. 2005), advanced
- Luebke, David, ed. The Counter-Reformation: The Essential Readings (1999) excerpt and text search
- Bradshaw, Brendan. «The Reformation and the Counter-Reformation», History Today (1983) 33#11 pp 42-45.
- Marnef, Guido. «Belgian and Dutch Post-war Historiography on the Protestant and Catholic Reformation in the Netherlands», Archiv für Reformationsgeschichte (2009) Vol. 100, pp 271—292.
- Menchi, Silvana Seidel. «The Age of Reformation and Counter-Reformation in Italian Historiography, 1939—2009», Archiv für Reformationsgeschichte (2009) Vol. 100, pp 193—217.
