Vladimir Markovnikov - Wikipedia
Markovnikov Vladimir Vasilyeviç (rus. Владимир Васильевич Марковников; (13 dekabr (25 dekabr) 1837 – 29 yanvar (11 fevral) 1904) — elmi məktəbin əsasımı qoyan, rus kimyaçısı. Butlerovun kimyəvi strukturu nəzəriyyəsi üzrə işləyərək o, atomların orqanik birləşmələrdə bir birinə nüfuzunu araşdırdı və orada bəzi müntəzəmlərir tapdı (o cümlədən, oksigensiz turşların iki və üç qat əlaqəli doymamış karbohidrogenlərə qaydasını keşvetdi. 1869-cu ildə bu qayda onun şərəfinə adlandırıldı). O, 1865-ci ildə yağ turşuların izomeriyasını kəşf etdi. 80-ci illərin əvvəlindən qafqaz neftini tədqiq edirdi, sikloalkanları kəşf etdi. Rusiya İmperiyasının kimyəvi sənayənin inkişafına təsir etdi. Rus kimyə cəmiyyətinin (1868) əsas qoyuculardan biri idi. Memar Nikolay Markovnikovun atası.
| Vladimir Markovnikov Vasilyeviç | |
|---|---|
| Владимир Васильевич Марковников | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri |
 Rusiya imperiyası, Knyaginino |
| Vəfat tarixi | (66 yaşında) |
| Vəfat yeri |
Rusiya imperiyası, Moskva |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |
Rusiya imperiyası |
| Elm sahəsi | Kimya |
| İş yerləri |
|
| Alma-mater | Kazan Dövlət Universiteti |
| Təhsili |
Kazan Dövlət Universiteti M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti |
| Elmi rəhbəri | Aleksandr Butlerov |
| Tanınmış yetirmələri |
İvan Kablukov Nikolay Demyanov |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
redaktəMarkovniklər sülaləsin sənədlərinə görə, Vladimir Vasilyeviç Markovnikov 1837-ci ildə dekabrın 13 (25)-də, Knyaginin şəhərində (günümüzdə Nijeqorod vilayətin Knyaginino şəhəri) Belyov yeger polkunun poruçikin, V.V.Markovnikovun ailəsində anadan olub. Lakin, onun həyat dövründə yazılan bioqrafiyada yazılmışdı ki, onun doğum yeri 1837—1838 illər arasında Belyov yeger polkunun qaldığı yerdə, Çernoreçye qəsəbəsində (günümüzdə Nijeqorod vilayətin Dzerjinsk şəhəri) idi. Bundan sonra onu İvanovskoye qəsəbəsindəki atasının evinə apardılar. Həmin yerdə o öz uşağlıqını keçirdi.
- 1849 — Nijeqorod dvoryan institutunda təhsilini almağa başladı.
- 1856 — Gimnaziya siniflərini bitirib, Kazan Universitetin qanunşünaslıq fakultəsinə qəbul olundu.[2].
- 1860 — Kazan Universitetini qutardı (təhsil prosesində təbii elmlər bölməsinə keçdi və orada Aleksandr Butlerovun leksiyalarnı dinləyirdi). Universetdə professorluğa hazırlaşmağa qalıb, laborant kimi universitetin kimya laboratoriyasında işləyirdi.
- 1864 — «Üzvi maddələrin izomerləri haqqında» dissertasiyanı müdafiə etdi. Orada yağ turşularında izomerlərin varlığın problemi müzakirə edilirdi. Markovnikov sübut etdi ki, bu cür izomerlər mövcuddurlar. O, iki ilə xaricə göndərildi, əsasən Almaniya və Avstriya labaratoriyalarında işləyirdi.
- 1867 — Kimya kafedrasında privat dosent kimi seçilmişdi və müəllimlik fəaliyyətinə başladı.
- 1869 — «Kimyəvi birləşmələrdə atomların bir birnə nüfuzu barədə məlumat» doktor dissertasiyasını müdafiə edib və kimya kafedrasının zaprofessoru olub.
- 1870 — Kazan Universitetin professoru.
- 1872 — Novorossiysk Universitetin professoru kimi seçilib və orada ümumi kimya praktiki dərslikləri aparırdı. Tezliklə Moskvaya köçmüş, orada isə Moskva Universitetin kimya labaratoriyasının müdiki olub.
- 1873 — Moskva Universitetinin professoru olub.
- 1877 — Hərbə göndərilib, ordaki hospitallarda dezinfeksiya işlərinə nəzarət edirdi.
- 1878 — Kursk hospitalda inspeksiya zamanı tifnən xəstələndi.
- 1892 — Əməkdar professoru elan edilib..
- 1893 — Labaratoriya başlığını Nikolay Zelinskiyə ötürdü, amma hələ də Moskva Universitetin Fiziki Riyaziyyət fakultəsində leksiyaları verməyə davam edirdi.
Kəşflər və nailiyyətləri
redaktə- 1869 — Ədatən əlaqələrin, əvəzetmə və genişləndirilməsi və izomerasiyaların maddənin kimyavi strukturdan aslı axma istiqamətlərin haqqında quralı formullaşdı. İndi bu qural Markovnikov quralı kimi bilinir
- 1879 — Q. Krestovnikov ilə tsiklobutanedicarbon turşusun sintezi birinci dəfə elədi.
- 1883 — Üzvi maddələrin yeni sinifi – naftenləri kəşf etdi.
- 1889 — Birinci dəfə suberonu aldı.
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 Захаров-Гезехус И. А. Как я стал генетиком, How I Became Geneticist (rus.). // Историко-биологические исследования 2013. Т. 5, вып. 1. С. 110–117. ISSN 2076-8176; 2500-1221
- ↑ Из биографии Марковникова Arxivləşdirilib 2021-03-02 at the Wayback Machine на сайте исторического факультета МГУ.
