Realizm Felsefe - Wikipedia

Problemin mahiyyəti generalın mənası məsələsindədir. Realizm (sxolastik mənada) reallığı ümumi fikirlərə aid edir (universalia sunt realia). Beləliklə, bu realizm başqa bir baxımdan idealizm adlanır. Platon, fikir doktrinasında ilk dəfə problemə realist bir ruhda tamamilə aydın bir həll verdi və bütün zamanların realistləri Platonu öz prototipləri olaraq görürlər.

Sxolastikadakı fəlsəfi problem kifayət qədər sərbəst düşünülmürdü; sualın araşdırmalarında teoloji baxımdan üstünlük təşkil etdi və ya heç olmasa onlara qoşuldu. Sxolastik fəlsəfədə realistlər və nominalistlər arasındakı mübahisənin səbəbi, cins və növlərin mənası məsələsini gündəmə gətirən Porfiry (232/233 - 304/306) "beş səs haqqında" (γένος, ειδος, ιδίιον, διαφορά və συμβεβηχός) kitabı idi. XI əsrdən bəri davam edən bu mübahisə zamanı. XIV-ə qədər yeni bir fəlsəfəyə keçdi, kökündən zidd fikirlərlə yanaşı bir çox aralıq baxışlar ifadə edildi (ümumiyyətlə 4 növ realizm var; bax Nominalizm). Şübhə yoxdur ki, realist nöqteyi-nəzər dogma xristian üçün daha uyğun idi; bu səbəbdən nominalizm əvvəlcə təqib olundu və sonra az-çox şübhəli baxmağa son qoymadılar.

Nominalizm fəlsəfi araşdırma azadlığına vacib bir xidmət göstərsə də, Ritter artıq liberal meyllərin tamamilə səhvən ona aid edildiyini (Geschichte d. Philosophie, VII, s. 161) fərq etdi (yalnız Hobbesi xatırlamaq lazımdır); eynilə, nominalizmin qələbəsinin son olması fikri tamamilə əsassızdır. "Il faut bien se résoudre," Şarl Remyuza istehza ilə dedi, "Dieu quelquefois parler à entender."

Son böyük realist sistem, Platona gəldikdə, konsepsiya (yəni ümumi) həqiqi varlığı təşkil edən Hegelə məxsusdur. Hegelianizmin süqutundan bəri nominalizmin gücü xeyli artmışdır. İndiki nominalizmin həddindən artıq təmsilçisi Hegel məktəbinin sol tərəfinə (xüsusən Maks Ştirnerə) qayıdan fərdiyyətdir (məsələn, Nitsşe tərəfindən təmsil olunur).

Bu cür realizmin nümayəndəsi Herbart və onun tərəfdarları idi; Epistemoloji realizm və ya obyektivizm həqiqi bilikləri fərdi idrak subyektinin biliklərindən, fikirlərindən və inanclarından müstəqil hesab edir^[2]. Epistemoloji realizm, hissiyyat təcrübəmizin ətraf aləmdəki obyektlərə birbaşa, dərhal giriş təmin etdiyini düşünür^[3].

Bu realizm baxımından sxolastik realizm idealizm və hətta terri mistisizmdir.

Realistlər qavrayışın əsas etibarilə sadə bir proses olduğuna inanırdılar. Qəbulda “heç bir çətinlik yoxdur. Fərq yox, özündən başqa bir şey yoxdur. " "İdrak, biri ruh olan iki cismin sadə bir yerdə olmasıdır." Bilmək istəyən bir insanın tez-tez işləməsi lazım olduğunu - mürəkkəb metodlar tətbiq etməsini, ancaq yalnız bilik obyektinin "algılanacağı" bir "mövqe" götürməsini qəbul etdilər. Ancaq bir insan (ruh) belə bir mövqe tutan kimi yalnız öz obyektini dərk etməli idi (və ya bəzən - uğursuzluğa düçar olmalı idi). ”Beləliklə, realistlər anlayışların həqiqətə birbaşa uyğun gəlməli və ola biləcəyinə inanırdılar. anlayışlar - və reallıqda, obyektdə mövcuddur.Bu sxemi çətinləşdirən hər şey, metafizika - prinsipcə "idealizm" adlandırılan və lazımsız elan edilmiş və məhv edilmişdir.

Bu tendensiya, XIX əsrin fəlsəfə və kilsə ritorikasının qarışığı ilə İngilis idealizminə qarşı çıxmaqla başladı^[1](dini fikirlər və əxlaqın sağ qalması).

Sonradan, öz fikirləri ilə razılaşmayan hər hansı bir nəzəriyyə "idealizm" də qeyd edildi. Realizmin özündən irəli gələn və idealizm olmayan nəzəriyyələr də daxil olmaqla. Məsələn, idrak konsepsiyası və R. C. Kolinqvudun sual-cavab məntiqi.

İngilis realizmi nöqteyi-nəzərindən əvvəlki bütün realizmlər "idealizm" olacaq: həm sxolastik realizm, həm də nominalizm; həm mistisizm, həm də müasir realizm (eyni zamanda mistisizm). Elm fəlsəfəsindəki realizm də "idealizm" olur, çünki mürəkkəb elmi konsepsiyaların, daha da çox - müşahidə olunmayan (və buna görə də təsəvvür olunmayan) obyektlərin gerçəkliyini təsdiqləyir. Eyni şəkildə materializmi və xüsusən də marksizmi “idealizm” də yazmaq lazım olduğu ortaya çıxır, çünki birbaşa qavrayış çərçivəsindən kənara çıxan anlayış və kateqoriyalardan istifadə edirlər. Və bu "realizm" anlayışlarının xaricindədir.

Realistlərin fəaliyyətinin nəticəsi nəzəriyyədə belə idi:

• "Faydalılıqdan təmizlənmiş, hər kəs üçün lazımsız və yalnız bununla peşəkarlıqla məşğul olan saf bir nəzəriyyəçi üçün əlçatan bir fəlsəfə";
• "Fəlsəfədən hər hansı bir müsbət doktrina atmaq";
• "Siyasi fəlsəfənin məhvi". "Ümumi xeyir" anlayışının rədd edilməsi;