Bilal Ismayilov - Wikipedia

Bilal Bayram oğlu İsmatılov 1940-cı il 31 dekabrda Qazax rayonunun İkinci Şıxlı kəndində anadan olmuşdur. 1947-ci ildə İkinci Şıxlı kənd orta məktəbinin birinci sinfinə daxil olmuş 1957-ci ildə həmin məktəbi bitirdikdən sonra M. F. Axundov adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Xarici Dillər institutuna qəbul edilmiş və 1962-ci ildə həmin institutun Avropa dilləri fakültəsinin fransız dili və Azərbaycan dili bölməsini "yüksək" qiymətlərlə bitirmişdir.

Ali təhsili başa vurduqdan sonra Qasım İsmayılov (indiki Goranboy rayonu) rayonuna işləməyə göndərilmuşdir və 1962-ci ilədək həmin rayonda müəllim kimi çalışmışdır.

Hələ institutda təhsil aldığı dövrdə B. B. İsmayılov elmi işə maraq göstərmiş və tələbə elmi dərnəklərində iştirak etmişdir. Orta məktəbdə müəllimlik etdiyi dövrdə də onun elmə olan marağı sönməmişdir. Həmin dövrdə B. B. İsmayılov o vaxt ilk dəfə nəşr edilən X sinif üçün "Fransız dili" dərsliyinə geniş tənqidi rəy yazmış və həmin rəyi "Azərbaycan müəllimi" qəzetində dərc etdirmişdir.

B. B. İsmayılovun elmə olan marağı və müəllimlik dövründə ciddi olaraq elmi hazırlığını davam etdirməsi ona M. F. Axundov adına APXDİ-nın aspiranturasında təhsilini davam etdirməsi üçün əsas yarətmışdır. O, 1965-ci ildə yuxarıda adı çəkilən ali məktəbin aspiranturasına daxil olmuş və qısa müddətdən sonra 1965-ci ilin dekabrında Leninqrad (hazırkı Peterburq) Universitetinin məqsədli aspiranturasına göndərilmişdir. B. B. İsmayılov bu universitetin "roman filologiyası" kafedrasının aspirantı kimi 1968-ci ilin sentyabr ayına qədər təhsilini davam etdirmiş, orada həmin dövrün görkəmli romanist filoloqlardan dərs almış və fransız dilində ismin determinasiya sisteminə həsr etdiyi namizədlik dissertasiyasını həmin kafedrada yazıb tamamlamış, elə həmin Universitetin Müdafiə Şurasında namizədlik dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişdir.

1968-ci ilin sentyabırında B. B. İsmayılov məqsədli aspiranturanın müddəti bittikdən sonra, o vaxt mövcud olan əsasnamələrin tələbinə görə, onu aspiranturaya göndərən ali məktəbə, yəni M. F. Axundov adına APDXİ-yə gəlmiş və burada fransız dili fakültəsinin nəzdindəki fransız dili kafedrasına müəllim təyin edilmişdir. Həmin vaxtdan hal-hazıra qədər B. B. İsmayılov həmin fakültədə fransız dilinin tədrisi ilə məşğuldur.

Müəllimlik fəaliyyəti dövründə B. B. İsmayılov ən qabaqcıllar sırasında olmuş, dəfələrlə onun əməyi rəhbərlik və Respublika təşkilatları tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Heç də təsədüfi deyil ki, Bilal müəllimin keçmiş tələbələrindən-yetirmələrindən bir çoxu nazirliklərdə və digər dövlət qurumlarında, orta məktəblərdə, hətta xarici ölkələrin Universitetlərində yüksək səviyyəli mütəxəssis kimi fəaliyyət göstərirlər. Professor Bilal İsmayılovun müəllimlik fəaliyyəti kimi elmi fəaliyyəti də diqqəti cəlb edir. Onun keçmiş tələbələri, magistrləri, aspirantları və dissertantları hal-hazırda Azərbaycan Respublikasının ali məktəblərində uğurla çalışırlar.

Ömrü boyu Bilal İsmayılov müəllimlikdən professorluğa qədər uzun bir yol qət etmiş və onun müəllimlik fəaliyyəti isə elmi fəaliyyəti ilə qırılmaz tellərlə bağlanmışdır.

1970-ci ildə keçmiş Leninqrad şəhərində namizədlik dissertasiyasını uğurla müdafiə edən B. B. İsmayılov 1973-cü ildən dosent, 1991-ci ildə isə professor elmi adını almış, indiyə qədər də Universitetdə professor kimi fəaliyyətini davam etdirir və 1984-cü ildən hal-hazıradək fransız dilinin fonetikası, qrammatikası və birinci kurslarda yazılı-şifahi nitq praktikası kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışır. 1973-cü ildən 1984-cü ilə qədər olan müddətdə isə prof. B. B. İsmayılov o dövrdə Mərkəzi Komitə tərəfindən yaradılan və "rabfak" kimi tanınan hazırlıq şöbəsinə rəhbərlik edərək, orta məktəblər üçün xarici dil (ingilis, fransız və alman dilləri) mütəxəssislərini hazırlanması işində yaxından iştirak etmişdir. Mübalicəsiz demək olar ki, şöbəni bitirdikdən sonra ali məktəbə daxil olan həmin məzunların çox böyük əksəriyyəti Azərbaycanın rayonlarında xarici dilləri ən ucqar yerlərdə tədris etmişlər.

Professor B. B. İsmayılov işlədiyi dövrdə özünü tələbkar, yüksək intelektli, daim axtarışda olan, yorulmadan çalışan müəllim və alim kimi tanıtmış, üzərinə düşən hər bir vəzifəni öhdəsindən layiqincə gəlməyi bacarmışdır.

60-cı illərdə ilk məqalələrini çap etdirən Bilal İsmayılov fransız dili və onun tədrisi metodikasına aid 100-dən çox elmi işin müəllifidir. Onun orta məktəblər üçün müxtəlif proqramlar əsasında dərc etdirdiyi 6-cı, 7-ci, 8-ci və 9-cu sinif üçün doqquz adda dərslikləri uzun müddətdən bəri məktəblərdə tədris olunur. Onun tərtib etdiyi on adda ali məktəb proqramlarından Azərbaycan Respublikasının müxtəlif ali məktəblərində istifadə edilir.

Prof. Bilal İsmayılov ali məktəb tələbələri üçün də dərslik və dərs vəsaitləri yazmışdır və bunlardan bu gün də ali məktəb auditoriyalarında tələbələr yararlanırlar. Onun yazdığı "Fransız dilinin fonetikasına giriş", "Phonétique française", "Grammaire française. Syntaxe I" adlı əsərləri tələbələrin stolüstü kitabıdır.

Tələbələrimiz və tədqiqatçılarımız stolüstü kitab kimi prof. B. B. İsmayılovun "Fransız dilinin kommunikativ sintaksisi", "Fransız dilinin aktual sintaksisi və onun tədrisi problemləri" kimi kitabları ilə bərabər onun müəllifi və redaktoru olduğu lüğətlərindən də lazımınca faydalanırlar. Göründüyü kimi, Bilal müəllimin elmi fəaliyyəti çoxşaxəlidir. O, fransız dilinin leksikası, qrammatikası, fonetikası və tədris metodikası problemləri ilə yanaşı, leksikoqrafiya ilə də ciddi məşğul olmuş və Azərbaycanda fransız dilini öyrənmək istəyənlər üçün yüksək səviyyədə iş aparmışdır. Son illərdə Bilal müəlimin iştirakı və redaktəsi ilə buraxılan "Müasir Fransızca-Azərbaycanca lüğət" və "Fransızca-Azərbaycanca ikidilli əsas işlək sözlər lüğəti" elmi ictimaiyyət tərəfindən yüksək dərəcədə qiymətləndirilmişdir. Bundan başqa B. B. İsmayılovun redaktəsi ilə nəşr edilən "Qısa terminoloji lüğət" (müəllifləri M. Abdullayeva və A. Vəkilova) və "Fransızca-Azərbaycanca və Azərbaycanca-Fransızca lüğət"lər də (müəllifləri Ç. Babaxanova və M. Abdullayeva) işıq üzü görmüş və tələbələrin istifadəsinə verilmişdir.

Prof B. B. İsmayılov elmi məqalələri və məruzələri ilə Fransada, İranda, Avstriyada və bir sıra başqa ölkələrdə də elmi ictimaiyyət tanış olmuşdur. Prof. B. B. İsmayılov Avropa Şurası yanında "Dil siyasəti" adlı qurumunun "Müasir dillər" üzrə bölümünün Azərbaycanda təmsilçisidir və bu xətlə İspaniyada, Lüksemburqda, Avstriyada elmi konfranslarda iştirak etmiş və ölkəmizin apardığı dil siyasəti haqqında çıxışları olmuşdur. O, həm də Respublikamızda "Portfolio" dil proqramının hazırlanmasında yaxından iştirak etmiş və bu proqramın yazılmasında iştirak etməklə bərabər çapına və fransız dilində redaktəsinə də rəhbərlik etmişdir.

Prof. B. B. İsmayılov Azərbaycanda fransız dilinin ayrı-ayrı aspektlərinə dair yazılmış elmi və elmi-metodik işlərin redaktə olunması işində də yaxından iştirak edir. O ilk dəfə olaraq fransız dilində "Aşıq Ələsgər" kitabını fransızca redaktə etmiş və onu Avropada tanıtmağa cəhd etmişdir. B. B. İsmayılov eyni zamanda fransızcadan Azərbaycan dilinə tərcümə edilən əsərlərin elmi radaktəsi işi ilə də məşğul olmuşdur.

Prof. B. B. İsmayılovun elmi fəaliyyətinin əsas hissəsi fransız dilinin nəzəri sintaksisi ilə bağlıdır. Onun yazdığı və müvəfəqiyyətlə müdafiə etdiyi "Kommunikativ sintaksis problemləri (fransız dilinin sadə nəqli cümləsi materialı əsasında, Azərbaycan dili ilə müqayisədə)" adlı doktorluq dissertasiyası dilçilik elminin ən yeni və maraqlı sahələrindən biri olan kommu nikativ sintaksislə bağlıdır. Bu əsərdə irəli sürülən elmi müddəalar müəllifin bir sıra praktik işlərində də öz əksini tapmışdır. Bötüvlükdə, əsərdə yeni fikirlər və ideyalar çoxsaylı dilçilərin diqqətini özünə cəlb edir. Gürcüstanda çalışan romanist-dilçilərin B. B. İsmayılovun tədqiqatının nəticələrindən və metodlarından öz ölkələrində də istifadə edəcəklərini söyləməsi heç də təsadüfi deyildir. Göründüyü kimi, bu sahə təkcə Azərbaycan üçün deyil, qonşu respublikaların bəziləri üçün də yenidir və bu Respublikamız üçün bir hadisə hesab edilə bilər.

B. İsmayılov Azərbaycanda roman dilçiliyi üzrə doktorluq dissertasiyası müdafiə edən ilk mütəxəssisdir.

B. B. İsmayılov Universitetin bütün işlərində yaxından iştirak edir. O, həm fakültə, həm də Universitetin Elmi Şuralarının üzvü, fakültədə TEC-in fəal təşkilatçılarından biridir. Uzun müddət prof B. B. İsmayılov Universitetdə fəaliyyət göstərən "Müasir dilçiliyin problemləri" elmi seminarına, sonralar isə 2003-cü ilədək Universitetin Müdafiə Şurası nəzdindəki elmi seminara rəhbərlik etmişdir, hal-hazırda isə Elmi Şuranın elm və tədris komissiyalarının üzvüdür. Prof. B. B. İsmayılov Respublikamızda dərc edilən bir sıra elmi jurnalların, o cümlədən, "Dil və ədəbiyyat" (BDU), "Azərbaycanda Xarici Dillər", "Elmi xəbərlər" (ADU), "Dil və ədəbiyyat" (ADU), "Le français en Azerbaïdjan" ("Azərbaycan fransız dili") kimi jurnalların redaksiya heyətlərinin üzvüdür.

Prof. B. B. İsmayılov Universitetin Həmkarlar təşkilatına 1992-ci dən 2001-ci ilədək rəhbərlik etmiş və hal-hazırda həmin təşkilatın idarə heyətinin fəal üzvlərindən biridir. O, Azərbaycanda aparılan qurucüluq işlərində öndə olmağa səy göstərir, ölkə prezidentinin siyasi və iqtisadi kursunu müdafiə edir, dövlətçiliyimizin möhkəmləndirilməsi və qabaqcıl dünya ölkələrindən birinə çevrilməsi üçün əlində olan imkanlardan istifadə edir.

== Elmi və Elmi-Metodik əsərləri ==

1. Disseratsiyalar, avtoreferatlar
2. 1. Способы грамматической детерминации имени существительного во французском языке (в сравнении с некоторыми подобными явлениями азербайджанского языка). Кандитатская диссертация и автореферат. ЛГУ им. А. А. Жданова, Ленинград, 1970
3. 2. Kommunikativ sintaksis problemləri (fransız dilinin sadə nəqli cümləsi materialı əsasında Azərbaycan dili ilə müqayisədə). Doktorluq dissertasiyası və avtoreferat. Azərbaycan Dillər Universiteti, Bakı, 2010
5. Kitablar, dərsliklər, dərs vəsaitləri, proqramlar, lüğətlər
6. 3. Français. 8-ci sinfi üçün dərslik. Bakı. Maarif. 1979, 206 s. (həmmüəlliflər: Quliyeva M., Hüseynova Ç.)
7. 4. Phonétique pratique de la langue française (Présentations méthodiques) Ie partie. B., 1983, 130 (həmmüəllif O. Əmirbəyov)
8. 5. Phonétique pratique de la langue française (Présentations méthodiques) IIe partie. B., 1984, 130 (həmmüəllif O. Əmirbəyov)
9. 6. Fransız dilinin qrammatikası (praktik kurs). İxtisas fakültəsi üçün proqram. Bakı, 1987, 28 s.
10. 7. Fransız dilinin praktik fonetikası fənni üzrə proqram. Bakı, 1987, 13 s. (həmmüəllif Əmirbəyov O.)
11. 8. Fransız dilinin kommunikativ sintaksisi. Bakı, ADU-nun nəşriyyatı, 1989, 127 s.
12. 9. Fransız dili. Onbirillik Azərbaycan məktəbinin 8-ci sinfi üçün dərslik. Bakı. 1990, 191 s. (həmmüəllif Babaxanova Ç.) 1986-cı il proqramı əsasında
13. 10. Fransız dili 7. Orta ümumtəhsil məktəbinin 7-ci sinfi üçün dərslik. Bakı. Maarif. 1992, 195 s. (həmmüəllif: Babaxanova Ç.). 1986-cı il proqram əsasında
14. 11. Le français. Ümumtəhsil məktəblərinin 6-cı sinfi üçün dərslik. Bakı. Maarif. 1994, 212 s. (həmmüəllif: Babaxanova Ç) 1992-ci il proqramı əsasında
15. 12. Le français. Ümumtəhsil məktəblərinin 7-ci sinfi üçün dərslik. Bakı. Maarif. 1996, 262 s. (həmmüəllif: Babaxanova Ç.) 1992-ci il proqramı əsasında
16. 13. Phonétique française (cours pratique, manuel à l’usage des étudiants azerbaïdjanais). Bakou, "Farmasiya" mətbəəsi, 1998, 319 s.
17. 14. Fransız dilinin nəzəri qrammatikası kursu üzrə proqram. Bakı, 1998, 14 s.
18. 15. Fransız və Azərbaycan dillərinin müqayisəli tipologiyası kursu üzrə proqram. Bakı, 1999, 24 s.
19. 16. Fransız dilinin qrammatikası (praktik kurs). İxtisas fakültəsi üçün proqram. Bakı, 2000, 19 s.
20. 17. Fransız dilinin praktik fonetikası üzrə proqram (ixtisas kursu). Bakı, 2000, 15 s.
21. 18. Avropa dil portfoliosunun təhsil sisteminə tətbiqi. Qarşıya qoyulan məqsədlər, problemlər, vasitələr. Bakı. 2002, 6 s.
22. 19. En bonne voie. Manuel de français pour la VIe classe. Bakı. Çaşıoğlu. 2003, 234 s. (həmmüəlliflər: Babaxanova Ç., İsayeva R.)
23. 20. En bonne voie. Cahier d’exercices pour la VIe classe. Bakı, Çaşıoğlu. 2003, 51 s.
24. 21. Avropa dil portfoliosu (dil bioqrafiyası və dosye), 3 hissədə. II hissə Dil bioqrafiyası. III hissə Dosye. Bakı. ADU, 2004, 38 s.
25. 22. Language passport. Passeport de la langue. Bakı, ADU, 2004, 12 s.
26. 23. Filoloji universitetlərin fransız dili fakültələri və fransız dili şöbələri üçün "Fransız dilinin yazılı və şifahi nitq praktikası" fənnindən proqram (Bakalavr pilləsi üçün I–IV kurslar). Bakı, 2004, 139 s. (həmmüəllif Babaxanova Ç.)
27. 24. Voyage, voyage… Orta ümumtəhsil məktəblərinin VIII sinfi üçün dərslik. Bakı, Azərbaycan nəşriyyatı. 2005, 96 s. (həmmüəlliflər: Babaxanova Ç., İsayeva R.)
28. 25. Fransız dilinin fonetikasına giriş kursu. Bakı-Nurlan, 2005, 127 s.
29. 26. Müasir fransızca-Azərbaycanca lüğət. Bakı, Nurlan, 2005, 520 s. (həmmüəllif: Abdullayeva M.)
30. 27. Phonétique française. Bakı-Nurlan. 2006, 320 s. (həmmüəllif: Əmirbəyov O.)
31. 28. Fransızca-Azərbaycanca ikidilli əsas işlək sözlər lüğəti. Bakı, Nurlan, 2006, 912 s. (həmmüəllif: Abdullayeva M.)
32. 29. Le français. Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün dərslik. Bakı. Kövsər nəşriyyatı, 2007, 112 s. (həmmüəlliflər: Babaxanova Ç., İsayeva R.)
33. 30. Grammaire française. Syntaxe I. Bakı – Nurlan, 2008, 255 s.
34. 31. Fransız dilinin aktual sintaksisi və onun tədrisi problemləri. Bakı – Nurlan, 2008, 438 s.
35. 32. Fransız dilinin nəzəri qrammatikasının əsasları kursu üzrə proqram (ali təhsilin bakalavr pilləsi üçün). Bakı, 2009, 15 s.
36. 33. Fransız dilçiliyi kursu üzrə proqram (ali təhsilin bakalavr pilləsi üçün). Bakı, 2009, 8 s.
37. 34. Fransız və Azərbaycan dillərinin müqayisəli qrammatikası. Tədris proqramı (ali təhsilin bakalavr pilləsi üçün). Bakı, 2009, 14 s.
38. 35. Fransız dilinin nəzəri fonetikası proqram (ali təhsilin bakalavr pilləsi üçün). Bakı, 2009, 7 s.
39. 36. Actes de parole (français – azerbaïdjanais) (dərs vəsaiti). Bakı, "Kövsər" nəşriyyatı, 2010, 224 s.
40. 37. Le français. Ümumtəhsil məktəblərinin 8-ci sinfi üçün dərslik. Bakı. Kövsər nəşriyyatı, 2011, 160 səh. (həmmüəlliflər: Babaxanova Ç., İsayeva R.)
41. 38. Le français. Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün dərslik. Bakı. Kövsər nəşriyyatı, 2011, 159 səh. (həmmüəlliflər: Babaxanova Ç., İsayeva R.)
42. 39. Le français. (Təlim Azərbaycan və rus dilində olan ümumtəhsil məktəblərinin 6-cı sinfi üçün), Dərslik, "Kövsər" Nəşriyyatı, Bakı – 2013, 160 səh. (həmmüəlliflər: Babaxanova Ç., İsayeva R.)
43. 40. Le français. Müəllim kitabı. (Təlim Azərbaycan və rus dilində olan ümumtəhsil məktəblərinin 6-cı sinfi üçün), Metodik vəsait, "Kövsər" Nəşriyyatı, Bakı – 2013, 160 səh. (həmmüəlliflər: Babaxanova Ç., İsayeva R.)
44. 41. Le français. Ümumtəhsil məktəblərinin 8-ci sinfi üçün dərslik. "Kövsər" Nəşriyyatı, Bakı – 2015, 160 səh. (həmmüəlliflər: Babaxanova Ç., İsayeva R.)
45. 42. Le français. Müəllim kitabı. (Müəllim üçün metodik vəsait. Ümumtəhsil məktəblərinin 8-ci sinfi üçün. "Kövsər" Nəşriyyatı, Bakı – 2015, 160 səh. (həmmüəlliflər: Babaxanova Ç., İsayeva R.)
46. 43. Typologie du français et de l’azerbaïdjanais (monoqrafiya), "Elm və təhsil", Bakı – 2015, 244 səh.
48. Məqalələr, tezislər.
49. 44. Fransız dilində yeni dərslik // Azərbaycan müəllimi, 1965, № 71
50. 45. О предетерминативах существительного во французском языке / Материалы научной конференции профессорско-преподавательского состава (АПИ им. М. Ф. Ахундова). Б., 1968, с. 65–68
51. 46. Морфологическая характерисика неоформленного существительного во французском языке (в сравнении с азербайджанским нейтральным существительным) // Учёные записки АПИ им. М. Ф. Фхундова, 1969, № 1, серия XII, с. 98–109
52. 47. О позиционно-обусловленной и вариатной формах детерминации имени существительного во французском языке / Материалы научной конференции профессорско-преподавательского состава (АПИ им. М. Ф. Ахундова). Б., 1969, с. 111–113
53. 48. Об индивидуальном и нейтральном употреблении существительного во французском языке (в сравнении с азербайджанским языком) // Учёные записки АПИ им. М. Ф. Ахундова, 1971, № 1, серия XII, с. 67–81
54. 49. О структурно- обязательном характере появления детерминативов при существительном во французском языке / Материалы научной конференции профессорско-преподовательского состава АПИ им. М. Ф. Ахундова, Баку, 1971, с. 107–108
55. 50. Fransız dilində ismin müəyyənlik və qeyri-müəyyənlik kateqoriyası haqqında // Azərbaycan məktəbi, 1972, № 4, s. 37–41
56. 51. "Fransız dili" dərsliyi // Azərbaycan müəllimi, 1972, № 98
57. 52. Fransız dilində bir funksional söz qrupu haqqında // Учёные записки АПИ языков им М. Ф. Ахундова, 1973, № 3, 42–47
58. 53. О членении предложения во французском языке / Республиканская научная конференция. Обучение иностранному языку в национальной аудитории, Т. Д., Баку, 1975, с. 20–21
59. 54. Об аспектах членения предложения во французском языке / Краткие тезисы докладов зонального совещания заведующих кафедрами иностранного языков, неязыковых вузов и факультетов Азерб. ССР, Груз. ССР…, Баку, 1976, с. 31–32
60. 55. Fransız dilində vurğu və onun cümlənin aktual üzvlənməsində rolu // Учёные записки АПИ языков им. М. Ф. Ахундова, 1977, № 2, s. 65–72
61. 56. Aktual üzvlənmədə sualın rolu // Elm və həyat, 1981, № 10, s. 25–26
62. 57. Об акцентном выделении ремы сообщения во французском и азербайджанском языках / Материалы республиканской научной кон-ференции" функциональные и конструктивные уровни языковой системы, Баку, 1981, c. 47–48
63. 58. Fransız dilində yeni bir dərslik // Azərbaycan müəllimi, 1982, 12 may
64. 59. Cümlənin semantik-funksional analizinə dair // Dilin strukturası və onun müasir təhlil metodları. Azərbaycan Dövlət Universiteti, 1986, s. 105–110
65. 60. Rema vurğusunun və məntiqi vurğunun rolu // Elm və həyat, 1987, № 6, s. 20–21
66. 61. Kommunikativ sintaksis və cümlə tipləri // Elm və həyat, 1988, № 10, s. 23–24
67. 62. Об одном функционально-семантическом блоке предложения / Тезисы семинара совещания "Вопросы оптимизации преподавания иностранных языков в неязыковых вузах республики" Нахичевань, 1988, с. 55
68. 63. Лингвистические основы обучения субъектному коммуникативному типу предложений во французском языке / Совершенствование методики обучения иностранным языкам в свете перестройки высшей школы, Баку, 1989, s.108–109
69. 64. Лингвистические основы преподавания простого предложения с точки зрения коммуникативного синтаксиса / Совершенствование процесса обучения иностранным языкам с использованием современных методов в вузах, Баку, 1989, s. 57
70. 65. Funksional bölgü baxımından fransız dilində nəqli cümlənin söz sırasına dair // Ədəbiyyat, dil, incəsənət, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası, Xəbərlər, 1990, № 1, s. 68–73
71. 66. Məntiqi vurğu və onun cümlədə yeri // Seqment və superseqment vahidlərin variativliyinin fonetik təsviri, Azərbaycan Dövlət Universiteti, 1990, s. 29–32
72. 67. Folklorda cümlələr arasında əlaqəyə dair // Folklor və mədəniyyət, 1990, s. 50–52
73. 68. Fransız dilində türk mənşəli sözlər // Elm və həyat, 1990, № 1, s. 3–4
74. 69. Об одном коммуникативно-семантическом типе предложений во французком языке / Непрерывное обучение иностранным языкам в системе Народного образования Республики, Гянджа 1990, с. 54–55
75. 70. Коммуникативный синтаксис и перестройка речевой структуры / Respublikanın müstəqilliyi şəraitində xarici dil mütəxəssislərinin hazırlanması, Bakı, 1992, s. 53
76. 71. Division communicative et quelques changements dans la traduction / La première conférence Tabriz — Bakou sur les problèmes d’enseignement des langues étrangères, Təbriz-İran 1992, s. 40
77. 72. Fransız dilində sadə nəqli cümlənin söz sırasının orta məktəbdə azərbaycanlılara öyrədilməsinin linqvodidaktik əsasları // Dil və ədəbiyyat (Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), 1998, № 1 (19), s. 136–139
78. 73. Xarici dil dərsliklərində kommunikativ sintaksislə bağlı bəzi məsələlərin əks etdirilməsinə dair // Dil və Ədəbiyyat (Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), 1998, № 3 (21), s. 150–152
79. 74. Xarici dil (fransız dili) dərslərində rabitəli nitqin qurulmasında kommunikativ sintaksisin rolu // Azərbaycan Dövlət Dillər İnstitutu, Məqalələr toplusu (humanitar elm sahələri üzrə) II, 1998, s. 83–86
80. 75. Kommunikativ sintaksis və isimlərin determinativlərlə işlənməsi (fransız dilində) // Language and litterature, 1999, № 24, c. 5–7
81. 76. Canlı dillərin öyrədilməsinə diqqət artırılmalıdır // Poliqlot, 2002, № 15 (33)
82. 77. "Dil portfoliosu" məktəblərimizə yol açacaq // Respublika, 2002, № 224 (1557)
83. 78. Syntaxe communicative et l’emploi des noms avec les déterminatifs (dans le français moderne en comparaison avec l’azerbaïdjanais) // Université Marc Block, faculté des lettres ; http : www.umb.u.strasbg.fr.études, structure de formation UFR, UFR des lettres, 2004
84. 79. Fransız dilçiliyində aktual sintaksis tədqiqinin qaynaqları tarixindən // Dil və ədəbiyyat (Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), 2004, № 3 (41), s. 30–34
85. 80. Madrid seminarında // Poliqlot, 2004 № 15 (71)
86. 81. Aktual sintaksis baxımından fransız dilində təktərkibli cümlələrə dair // Dil və ədəbiyyat (Beynəlxalq edlmi-nəzəri jurnal), 2005, № 1 (43), s. 44–46
87. 82. Aktual sintaksis baxımından fransız dilində sadə nəqli cümlənin temasına dair // ADU-nun Elmi xəbərləri, 2005, № 1, s. 3–7
88. 83. Fransız dilində cümlənin potensial informasiya strukturununa dair // ADU-nun Elmi xəbərləri, 2005, № 3, s. 3–5
89. 84. Fransız dilindən Azərbaycan dilinə tərcümədə aktual sintaksisin rolu / Tər-cümə və transmilli proseslər. Beynəlxalq konfrans tezisləri, Bakı, 2005, s. 18
90. 85. Xətti qrammatika baxımından remanın köməyilə mətnin inkişafına dair // ADU-nun Elmi xəbərləri, 2006, № 1, s. 12–17
91. 86. Mikromətnə daxil olan cümlələr arasında semantik-kommunikativ əlaqələrə dair // Dil və ədəbiyyat (Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), 2006, № 1 (49), s. 66–69
92. 87. Mikromətnə daxil olan cümlələr arasında kommunikativ-sintaktik əlaqələrə dair // Dil və ədəbiyyat (Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), 2006, № 2 (50), s. 20–22
93. 88. Kommunikativ quruluş mikromətnin təşkili əlamətlərindən biri kimi // ADU-nun Elmi xəbərləri, 2006, № 2, s. 21–26
94. 89. A. Veyin kommunikativ dilçilik konsepsiyasının Azərbaycan dilçilik məktəbinə təsiri // ADU-nun Elmi xəbərləri, 2006, № 3, s. 8–14
95. 90. Sur quelques cas de neutralisation de la tâche communicative de la phrase dans les microtextes français et azerbaïdjanais // Scolia, Linguistique et didactique du français : Strasbourg, 2007, № 21, p. 29–35
96. 91. Remanın realizasiyasında linqvistik vasitələrin seçimi // Dil və ədəbiyyat (Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), 2008, № 4 (64), s. 43–45
97. 92. Cümlənin funksional semantik elementlərinə dair // ADU-nun Elmi xəbərləri, 2008, № 5, s. 23–29
98. 93. Professor F. Y. Veysəllinin müəllifliyi və redaktəsi ilə hazırlanmış "Dilçilik Ensiklopediyası"nın təqdimatındakı çıxışdan // Azərbaycanda xarici dillər, 2009, № 2, s. 76–78
99. 94. Cümlənin semantik strukturunun kommunikativ bölgüyə təsirinə dair // Dil və ədəbiyyat (Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), 2009, № 4 (70), s. 81–84
100. 95. К вопросу об определении функционально-семантических типов предложения во французском языке // Вестник Павлодарского государственного университета им. С. Торайгырова, серия "Филологическая", № 3, Павлодарск, 2009, с. 230–244
101. 96. Fransız dilində obyekt arqumentli cümlələr / Mədəniyyətlər arası dialoq: linqvistik, pedaqoji və ədəbi aspektlər. Beynəlxalq elmi konfrans. Bakı, ADU, 2010, s. 98–99
102. 97. Fransız dilində bir kommunikativ sintaktik cümlə tipinə dair (Azərbaycan dili ilə müqayisədə) // Dil və ədəbiyyat (Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), 2010, № 4 (75), s. 28–31
103. 98. Enonsiativ elementlərin cümlələrarası əlaqədə rolu // Azərbaycanda xarici dillər, 2011, № 1 (17), s. 11–15
104. 99. Kommunikativ dilçilik sahəsində yeni bir addım // Dil və ədəbiyyat (Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), № 3, 2011, səh. 222–224
105. 100. Azərbaycanda fransız dilinin öyrənilməsi tarixinə dair / Xarici dillərin tədrisinin aktual problemləri (V Respublika elmi-praktik konfransının materialları), Bakı, ADU, 2012 (7–8 iyun), səh. 134–136
106. 101. Kommunikativ dilçilik baxımından ismin müəyyənlik və qeyri-müəyyənlik kateqoriyası haqqında / Tətbiqi dilçiliyin müasir problemləri. Respublika elmi praktiki konfrans. Bakı, 10–11 dekabr, 2013, səh 30–32
107. 102. F. Veysəlli. Dilçiliyin əsasları. Bakı: Mütərcim, 2013, 420 s. // Türkologiya, Bakı-2013, № 1, səh. 94–97
108. 103. Fransız dilində variativlik və onun tədrisinin bəzi məsələləri / Xarici dillərin tədrisinin aktual problemləri (Respublika elmi-praktik konfransının materialları), Bakı, ADU, 2014 (7–8 may), səh. 17–20
109. 104. Roman dillərindən alınmalar haqqında / Xarici dillərin tədrisinin aktual problemləri (Respublika elmi-praktik konfransının materialları), Bakı, ADU, 2015 (4–5 may), səh. 15–17
110. 105. Fransız dilində mətn konnektorları və onların tədrisinə dair / Xarici dillərin tədrisinin aktual problemləri (Respublika elmi-praktik konfransının materialları), Bakı, ADU, 2016 (5–6 may), səh. 31–33
112. Elmi redaktor, on söz, rəylər, məsləhətlər:
113. 106. M. Quliyevanın "Fransız dilinin tarixi" (mühazirə kursu) kitabının redaktoru. Bakı, 1971 (redaktor)
114. 107. " Le chantre Alesguère ". Achougue Alesguère B., 1972, kitabına on söz və redaktor
115. 108. Français. (Ümumtəhsil məktəblərinin 5-ci sinfi üçün dərslik), Bakı, "Maarif" nəşriyyatı, 1993, 288 s. (müəllif M. Quliyeva), (redaktor)
116. 109. Fransız dilində qəzeti necə oxumalı (ixtisas fakültəsinin I kurs tələbələri üçün dərs vəsaiti). Bakı, 1997, 78 s. (müəllif Əfəndizadə V.), (redaktor)
117. 110. Fransız dili tarixi kursu üzrə tədris proqramı (ali təhsilinin bakalavr pilləsi üçün). Bakı, Xəzər Universiteti, 2000, 15 s. (redaktor), (tərtib edən dos. Piriyev Ə.)
118. 111. Elmi yaradıcılığın əsasları xüsusi kursu üzrə tədris proqramı (ali təhsilin bakalavr pilləsi üçün). Bakı, Xəzər Universiteti, 2000, 10 s. (redaktor), (tərtib edən dos. Piriyev Ə.)
119. 112. Müasir Azərbaycan dilinin funksional üslubları (ali məktəblər üçün dərslik). Bakı, İşıq nəşriyyatı, 2001, 258 s. (müəllif A. Babayev), (rəyçi)
120. 113. Lectures faciles. Bakı, Nurlan, 2002, 40 s., (müəlliflər: Vəliyeva Z., Rəhimova U, Abdullayeva M.), (redaktor)
121. 114. Qaz, neft mədən fakültəsi üçün xarici (fransız) dildən metodiki vəsait. Bakı, "Adiloğlu" MMC-nin mətbəəsində, 2002, 45 s., (müəlliflər: Səmədova A., Abadova R.), (redaktor)
122. 115. Fonetikada eksperimental materialların təhlili (metodik vəsait). Bakı, Nurlan, 2003, 40 s., (müəllif: İsayeva R.), (redaktor və rəyçi)
123. 116. L’ours blanc et le vent du nord (əlavə oxu materialı). Bakı, Nurlan, 2003, 71 s. (müəlliflər: Abdullayeva M., Rəhimova U.), (redaktor)
124. 117. I kursda ev oxusu. (E. Brisou-Pellen-in " Le vrai prince Thibault " hekayəsi əsasında) ixtisas fakültəsinin I kurs tələbələri üçün dərs vəsaiti. B., Nurlan, 2003, 112 s., (müəllif dos. T. Ə. Cəlilova) (redaktor)
125. 118. Energetika fakültəsi tələbələri üçün fransız dilinin tədrisinə dair metodiki vəsait. Bakı, ADNA-nın mətbəəsi, 2004, 55 s., (müəlliflər: Müseyibova G., Abadova R.), (redaktor)
126. 119. "Koroğlu" fransızcadan tərcümə. Bakı, Nurlan, 2004, 88 s. (müəlliflər Vəkilova A., Abdullayeva M.) (redaktor)
127. 120. Fransızca Azərbaycanca və Azərbaycanca-fransızca lüğət. Bakı, Nurlan, 2005, 196 s. (müəlliflər: Babaxanova Ç., Abdullayeva M.) (redaktor)
128. 121. Müasir fransızca-Azərbaycanca lüğət. Bakı, Nurlan, 2005, 520 s. (redaktor)
129. 122. Fransızca-Azərbaycanca qısa terminoloji lüğət. Bakı, Nurlan, 2005, 280 s. (müəlliflər: Vəkilova A., Abdullayeva M.) (redaktor)
130. 123. Qədim yunan, roman, kelt və german dillərində türkizimlər (Etrusklqr danışmağa başlayır). Bakı – "Elm" – 2005, 156 s. (rəyçi), (müəllif Ç. Qaraşarlı)
131. 124. Fransızca-Azərbaycanca ikidilli əsas işlək sözlər lüğəti. Bakı, Nurlan, 2006, 912 s. (redaktor)
132. 125. Préface au dictionnaire bilingue des mots fondamentaux et essentiels français-azerbaïdjanais. Bakı, Nurlan, 2006, 912 s.
133. 126. Prof. F. Y. Veysəllinin redaktəsi ilə nəşr edilən "Dilçilik ensiklopediyası" I cild. Bakı, Mütərcim, 2006, 516 s., II cild. (məsləhətçi)
134. 127. Prosper Merime. Seçilmiş əsərləri (tərcüməçi Şamil Zaman). Bakı, "Şərq-Qərb", 2008, 304 s. (on söz)
135. 128. Fransız dilinin fonologiyasi fənninin proqramı (ali təhsilin magistr pilləsi üçün. Tərtib edən: dos. İsayeva R. M.). Bakı, 2009, 12 s. (rəyçi)
136. 129. Fransız dilinin fonostilistikası fənninin proqramı (ali təhsilin bakalavr pilləsi üçün. Tərtib edən dos. İsayeva R. M.). Bakı, 2009, 8 s. (redaktor)
137. 130. Linqvistik modallıq (fransız dili materialı əsasında) seçmə fənn üzrə tədris proqramı. Bakı, 2009, 7 s. (tərtib edən dos. T. Ə. Cəlilova), (redaktor)
138. 131. Fransız ədəbi dilinin tarixi kursu üzrə proqram (ali təhsilin magistr pilləsi üçün). Bakı, 2009, 19 s. (tərtib edən dos T. Ə. Cəlilova), (redaktor)
139. 132. Dilçilik ensiklopediyası (resenziya)/Türkologiya, № 2, Bakı – 2012, səh. 79–82
140. 133. Azərbaycan dili orfofoniyasının nəzəri əsasları, Bakı – "Mütərcim" – 2015, (müəllif F. Y. Veysəlli), (redaktor)
141. 134. Emil Benvenistin "Ümumi dilçilik problemləri" (Azərbaycan dilinə F. Veysalov tərəfindən tərcüməsi) əsərinin redaktoru, Bakı, 2014, 191 səh.
143. Prof. B. B. İsmayılov haqqında məqalələr:
144. Şıxlı. Ensiklopedik məlumat kitabı. Bakı, "Ayna Mətbu Evi", 2000, s. 84
145. Fransız dilinin mahir araşdırıcısı // Azərbaycan müəllimi, 2001 № 6
146. Professor B. İsmayılovun məqaləsi Strasburq universitetinin elektron nəşrində // Azərbaycan sədası, 2005, № 8
147. L’un des meilleurs chercheurs de la langue française // Le français en Azerbaïdjanais, № 2, 3 (juin-septembre), 2006
148. Doğma evdən başlanır – Vətən. Bakı, Çaşıoğlu, 2006, s. 76–77, (müəllif: Fariz Turan)
151. Fil.e.d., prof. B. B. İsmayılov rəhbərliyi altında 7 elmlər namizədi və 1 elmlər doktoru var.