Xelifeliler - Wikipedia

Xelifeliler

Xəlifəlilər - Haqqında Məlumat

Xəlifəlilər (tam adı:Xəlifəli soyu) — VIII-ci əsrdə Xəlifə Qiyas^[1] indi ki Azərbaycan Respublikasının cənub ərazisində əsasən Yardımlı rayonunun Perimbel kəndində məskunlaşmış, nəsili günümüzə qədər davam etməkdə olan Azərbaycan xalqının tanınmış soylarından biridir. Soyun nümayəndələri 14 əsrdir Perimbel kəndində yaşamağa davam edir, dəfələrlə kənd yandırılmış, dağıdılmış, əhali köçürülmüş olsa da hər dəfəsində yenidən kəndə qayıtmışlar Xəlifə Qiyas və qardaşı Xəlifə Kamal^[2] ziyarətgahını bərpa etmişdir. Hazırda kəndin əksəriyyəti bu soydan 4 tayfanın davamçısıdır.

azərb. Xəlifəli soyu‎
Xəlifləlilər soyunun rəsmi gerbi
Xəlifəlilər soyunun rəsmi bayrağı
Şüar	بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُبِينًا
Titul	Seyid, Xəlifə
Əcdadı	Bəni Haşim
Budaqları	Şavruq tayfası, Ağaməmməd tayfası, Məmməd Rəhim tayfası, Xəlifə Məmməd Tayfası.
Dövr	VIII əsr → davam edir
Mənşəyi	Məkkə, Ərəbistan
Təbəəliyi	Ərəb xilafəti Böyük Səlcuq imperiyası Eldənizlər Elxanilər dövləti Teymurilər dövləti Qaraqoyunlular Ağqoyunlular Səfəvilər Əfşar imperiyası Talış xanlığı Rusiya imperiyası → Lənkəran qəzası SSRİ Azərbaycan SSR → Azərbaycan
Torpaqları	Perimbel (Pirin Beli)
Mülki fəaliyyəti	Qazı, Müəllim, Alim, Yazıçı
Dini fəaliyyəti	Ruhani, Molla, Axund

Soyun yaranması tarixi

redaktə

Xəlifə Qiyas ziyarətgahı

Şiələrinin 4-cü imamı Zeynülabidin nədidəsi Xəlifə Qiyas (ərəb. Ğiyasəddin‎) 4 oğlu, ailəsi və qardaşı Xəlifə Kamal (ərəb. Kamaləddin‎)^[3] ilə VIII-ci əsrdə Perimbel kəndində məskunlaşmış və günümüzə qədər nəsili, 4 oğlunun adı ilə bağlı (Şavrux tayfası, Ağaməmməd tayfası, Məmmədrəhim tayfası, Xəlifə Məmməd tayfası) olan 4 Tayfadan davam etməkdədir. Tarixi sənədlərə görə kəndin əvvəlki adları Pirinbel, Xəlfəli və Seyyidlər kəndi kimi də adlanmışdır. Perimbel- “Pirin qənşəri”, “Pirin məkanı mənasında” – “Pirin beli” mənasındadı. Qardaşlardan Kamal(ərb:Kamaləddin) gənc yaşda şəhid olmuş onun övladı olmamışdır, məzarları Perimbel kəndində ziyarətgahdır. Xalifə Qiyas ömrünü Perimbel kəndində başa vurmuş, məzarı Pir kimi fəaliyyət göstərməkdədir. Günümüzdə Perimbel kəndinin əksər hissəsi Xəlifə Ğiyasın 4 oğlunun nəslinin nümayədələrindən ibarət olmaqdadır. Yaxın tarixə baxsaq son 2 əsrdə Çar Rusiyası və Rus imperiyası tərəfindən Perimbel kəndi 4^[4] dəfə dağıdılıb, evlər yandırılıb, əhalisi represiya qurbanına çevrilib, hər dəfə müəyyən illərdən sonra öz əhalisi tərəfindən bərpa etmişdir.

Soyun yayılma cografiyası

redaktə

Ölkələr : Azərbaycan, BƏƏ, İran, Səudiyyə Ərəbistanı, Rusiya, İordaniya, Türkiyə, Gürcüstan.
: Bakı Bakı, Perimbel, Babalı, Cerimbel, Yardımlı, Biləsuvar, Göygöl, Ucar.
Soyadlar : Abbasov, Ağayev, Həşimov, Sultanov, Fətiyev, Həsənov, Əliyev, Xurşidov
Tədqiqatçılar oykonimi VII əsr və VIII-ci əsrdə Azərbaycana köçürülmüş ərəb tayfalarından birinin adı ilə və ya pirembel tayfasının babalı tirəsinin adı ilə bağlayırlar. Etnotoponimdir.^[5]

Atributlar

redaktə

Kökü Bəni Haşim sülaləsinə söykənən Xəlifəlilər (Xəlifə Qiyasdan törəyən nəsil adı) soyunun rəmzi bayrağı və gerbinin təsis edilməsi birdən-birə baş verməyib, bunun zəngin tarixçəsi vardır. Elvin Abbasovun illərdir yürütdüyü tədqiqatlar nəticəsində bir çox arxiv sənədlərinə baxılmış, Azərbaycan Respublikası Milli Arxiv İdarəsi, Gürcüstan Milli Arxivi, Sankt-Peterburqun Mərkəzi Dövlət Tarix Arxivi, İranın bir neçə seyidşünas dəftərxanaları, Osmanlı arxivləri araşdırılmışdır. Soyun tanınmış və yaşlı nümayəndələri ilə məşvərət edilmişdir.

Bayraq

redaktə

Xəlifə Qiyas soyuna tərtif edilmiş Bayraq

Rənglər : Yaşıl, Ağ
Atrebutların sayı : 14
Rəmzlər : 1 günəş, 1 ay, 12 ulduz.
Vizual Təsvir : İslamın rəngi olan Yaşıl fondan istifadə edilib, ortada Günəş və ay, günəş üstdə, ay altda olmaqla ətrafında dairə formasında 12 ulduz.
Atrebutların təmsili : Günəş - İslam Peygəmbəri, Ay - Hz Fatiməni, Ulduzlar -12 imamları təmsil edir.

Gerb

redaktə

Xəlifə Qiyas soyuna tərtif edilmiş Gerb

Xəlifə Qiyasın oğulları

redaktə

Şahruq ibn Qiyas
Ağa Məhəmməd ibn Qiyas
Məhəmməd Rahim ibn Qiyas
Xəlifə Məhəmməd ibn Qiyas

Xəlifə Qiyasın soyu, dörd oğlundan dörd tayfa olaraq bir çox soyad ilə Azərbaycan, Rusiya İran, Türkiyə və daha bir çox ölkədə 50 min-dən çox nümayəndəsi yaşamaqdadır.

Xəlifə Qiyasın Şəcərəsi

redaktə

test

Hz Məhəmməd İslam peyğəmbəri
Hz Fatimə binti Məhəmməd
Hz Əli ibn Əbu Talib, Şiələrin 1-ci İmamı
Hz Hüseyn ibn Əli, Şiələrin 3-cü İmamı
Hz Zeynülabidin ibn Hüseyn, Şiələrin 4-cü İmamı
Əl Hüseynul Əsğər ibn Zeynül-Abidin^[6]^[7]
Übeydullahil Ə'rəc ibn Əl Hüseynul Əsğər^[8]
Əliyül Abid (künyə:Əliyül Saleh) ibn Übeydullahil Ə'rəc^[9]^[10]
Übəydullah Sani ibn Əliyül Abid
Saleh ibn Übəydullah Sani
Ğiysəddin (az:Xəlifə Qiyas) ibn Saleh
Şahruq ibn Ğiysəddin (az:Xəlifə Qiyas)^[11]
Əlvənd
Kamal
Əlvənd
Şahruq
Saleh
Yarməmməd

Bəni Haşim
Həşim ibn Əbdülmanaf

Əbdülmütəllib ibn Haşim

Abdullah ibn Əbdülmütəllib

Əbu Talib ibn Əbdülmütəllib

Əl Hüseynul Əsğər

Əli

Süleyman

Übeydullah Ərə

Həsən Muhədis

Abdullah

Əbu Ya Əli Həmzə

Məhəmməd Cavani

Əliyül Abid

Cəfər Höcəd

Übüydullah Sani

İbrahim

Saleh

Ğiysəddin
(Xəlifə Qiyas)

Kamaləddin
(Xəlifə Kamal)

Şahruq

Ağa Məhəmməd

Məhəmməd Rahim

Xəlifə Məhəmməd

Əlvənd

Kamal

Əlvənd

Şavruq

Saleh

Yarməmməd

;
Xəlifə Qiyas soyuna aid şəcərə
Xəlifə Qiyas soyuna aid şəcərə
Xəlifə Qiyas soyuna aid şəcərə

Soya mənsub ziyartgahlar

redaktə

Xəlifə Qiyas ziyarətgahı - Yardımlı Rayonu, Perimbel kəndi.^[12]
Xəlifə Kamal ziyarətgahı - Yardımlı Rayonu, Perimbel kəndi.^[13]
Mir Sultan ağa ziyarətgahı - Biləsuvar Rayonunda,^[14]^[15]^[16]

;
Xəlifə Qiyas ziyarətgahı
Xəlifə Kamal ziyarətgahı

Soyun məşhur nümayəndələri

redaktə

Мüstəqil Bağır oğlu Ağayev — Azərbaycan filosofu; AMEA-nın Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq İnstitutu Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, fəlsəfə elmləri namizədi.
Mircəfər Həsənov — Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru, professor
Əzəm Ağayev — Tibb Universitetinin Professoru^[17]
Anar Ağayev Əzəm oğlu — Həkim Professor^[18]
Mirkamil Əliyev — Professor
Mirşahin Ağayev
Mirəşrəf Fətiyev^[19]
Elvin Abbasov