Uefa Kuboku Finali 2001 - Wikipedia

"Liverpul" UEFA Kuboku turnirinə 1999–2000-ci il mövsümündə İngiltərə Premyer Liqasını 4-cü pillədə bitirərək yollanmışdır. İlk mərhələdə onlar Rumıniyanın "Rapid Buxarest" klubu ilə qarşılaşdı. Matç Qiyuleşti-Valentin Stanesku stadionunda keçirilirdi. "Liverpul" görüşü Nik Barmbinin qolu ilə 1-0 qalib bitirdi.^[3] Bu mərhələnin Enfilddə baş tutmuş ikinci matçı 0-0 hesabı ilə bitdi və nəticədə "Liverpul" turu 1-0 hesabı ilə öz xeyrinə bitirdi.^[4] İkinci mərhələdə "Liverpul" Çexiyanın "Slovan Liberets" klubu ilə qarşılaşdı. Enfilddə baş tutmuş ilk matçda Emil Heskinin 87-ci dəqiqədə vurduğu qol "Liverpul"a 1-0 hesablı qələbə qazandırdı.^[5] Cavab qarşılaşması U Nisı stadionunda keçirildi. Matçın əvvəllərində "Slovan Liberets" hesabda irəli keçsə də, ilk hissə 1-1 hesabı ilə bitdi. "Liverpul" hissənin ortasında hesabı bərabərləşdirdi və ikinci hissədə Maykl Ouen və Barmbinin qolları ilə fərq ikiyə yüksəlsədə Liberetsin sonuncu qolu ilə yekunda görüş "Liverpul"un 4-2 hesabı ilə başa çatdı.^[6]

"Liverpul"un üçüncü mərhələdəki rəqibi Yunanıstanın "Olimpiakos" klubu idi. İlk matç Yunanıstanda Karaiskakis stadionunda baş tutdu. "Liverpul" Barmbi və Stiven Cerrardın qolları ilə matçda 2-1 önə keçsə də, "Olimpiakos" son dəqiqələrdə hesabı 2-2 etməyi bacardı.^[7] Cavab qarşılaşmasında isə "Liverpul" müvafiq olaraq Barmbi və Heskinin qolları ilə yekunda 2-0 hesabı ilə qalib gəldi.^[8] Bu mərhələnin yekununda "Liverpul" 4-2 hesabı ilə növbəti mərhələyə adlamış oldu.

"Liverpul"un dördüncü mərhələdəki rəqibi İtaliyanın "Roma" klubu oldu. İlk görüş "Liverpul"un 1977 və 1984-cü illərdə UEFA Çempionlar Liqası kubokunu qazandığı Romanın ev stadionu olan Olimpiko stadionunda baş tutdu. Yeri gəlmişkən, 1984-cü ildə "Liverpul" finalda məhz "Roma"ya qalib gəlmişdi.^[9] "Liverpul" bu dəfədə uğurla çıxış edərək rəqibini səfərdə Maykl Ouenin qolları ilə 0-2 hesabı ilə məğlub etdi.^[10] Enfilddə oynanılan matç isə rəqibin 0-1 hesablı qələbəsi ilə başa çatdı. "Roma" 70-ci dəqiqədə hesabı açsada onların oyunu uzatmalara aparmaları üçün daha 1 qola ehtiyacları var idi. Hətta bunun üçün şansda yaranmışdı. Belə ki, hakim oyunun son dəqiqələrində "Liverpul"un qapısına penalti təyin etsə də, sonradan qərarını dəyişərək künc zərbəsinə işarə etdi. Mübahisəli qərardan sonra "Roma" hesabı bərabərləşdirə bilmədi və yekun nəticədə "Liverpul" 2-1 hesabı ilə 1/4 final mərhələsinə adladı.^[11]

1/4 final mərhələsində rəqib Portuqaliyanın "Portu" klubu idi. İlk matç Portuqaliyada 0-0 hesabı ilə bitdi.^[12] Enfilddə baş tutmuş matçda isə "Liverpul" Denni Mörfi və Maykl Ouenin qolları ilə yekunda "Liverpul" 2-0 hesabı ilə qalib gəldi.^[13] Püşkatma sonunda "Liverpul"un İspaniya təmsilçisi "Barselona" ilə qarşılaşacağı müəyyən oldu. Kamp Nouda baş tutmuş ilk matçda "Liverpul" əzmkar formada müdafiə olunaraq ilk görüşdə 0-0 hesablı nəticəni rəsmiləşdirdi.^[14] Enfilddə baş tutmuş cavab görüşündə isə oyun bərabər davam etsə də, "Liverpul" 44-cü dəqiqədə penalti vurmaq şansı qazandı. Topa yaxınlaşan Qari Makallister "Liverpul"u hesabda önə keçirdi. Buna baxmayaraq "Barselona"nın vuracağı 1 qol onları finala aparacaqdı. Lakin bu baş tutmadı və "Liverpul" 1985-ci il finalından sonra yenidən avropa miqyaslı turnirin finalına vəsiqə əldə etdi.^[15]

"Alaves" La Liqada 1999–2000 mövsümünü 6-cı pillədə bitirərək UEFA Kubokuna vəsiqə əldə etdi. İlk mərhələdə onlar Türkiyənin "Qaziantepspor" klubu ilə görüşdülər. İlk matç "Alaves"in ev stadionu olan Mendisorrosada keçirildi və 0-0 hesabı ilə bitdi. Amma ikinci matç daha maraqlı alındı və bu görüşdə 7 qol hesaba alınaraq yekunda "Alaves" 4-3 hesablı qələbə qazandı.^[16] İkinci mərhələdə rəqib Norveçin "Lillestrem" klubu oldu. İlk matç Norveçdə Orosen stadionunda baş tutdu. "Alaves" Beqona, Oskar Tellez və Kosmin Kostranın qolları ilə 3-1 hesablı qələbə qazandı. İspaniyadakı cavab qarşılaşmasında isə matç 2-2 hesabı ilə bitdi və yekunda "Alaves" 5-3 hesabı ilə qələbə qazandı. Növbəti rəqib Norveçin bir başqa təmsilçisi olan "Rosenborq" klubu idi. Onların İspaniyada keçirilmiş ilk görüşü 1-1 hesabı başa çatmışdır. "Alaves" matçın əvvəlində Bent İnqe Yonsenin avtoqolu ilə önə keçdi. Ardıyca isə "Alaves" daha 2 dəfə fərqlənsədə "Rosenborq" yeganə qolu ilə görüş yekun olaraq 2-4 başa çatdı.^[16]

Dördüncü mərhələdə rəqib turnirin 3 qat qalibi olan İtaliyanın "İnter Milan" komandası idi. İspaniyada keçirilən ilk matçda "İnter Milan" Alvaro Rekobanın dublu və Kristian Vierinin qolları ilə 3-1 hesabı ilə önə keçmişdir.^[17] "Alaves" 73-cü dəqiqədən etibarən Oskar Tellez və İvan Alonsonun qolları ilə hesabı 3-3 etdi. San Siroda keçirilən cavab matçının 78-ci dəqiqəsində Xordi Kroyfun qolu ilə "Alaves" önə keçdi. İvan Tomiçin vurduğu ikinci qol isə "Alaves"in qələbəsini rəsmiləşdirdi. Yekunda 5-3 hesablı qələbədən sonra "Alaves"in 1/4 final mərhələsinə adlaması rəsmiləşdi.^[16]

1/4 final mərhələsində rəqib İspaniyanın "Rayo Valyekano" klubu idi. Evdə keçirdiyi ilk görüşdə "Alaves" 3-0 hesablı qələbə qazandı. Tereza Rivero stadionundakı cavab matçında isə "Rayo Valyekano" 2-0 hesablı üstünlük əldə etsədə Kroyfun qolu "Alaves"i yarım finala daşıdı. Yarımfinalda rəqib Almaniyanın "Kayzerslautern" klubu oldu. İspaniyada keçirilmiş ilk matçda 4 penalti təyin edildi. Bunlardan üçü "Kayzerslautern"in, biri isə "Alaves"in qapısına təyin edildi. İlk matç 5-1 hesabı ilə başa çatdı.^[18] Almaniyada keçirilən cavab qarşılaşması "Kayzerslautern" üçün ciddi bir əhəmiyyət daşımırdı. Belə ki, onlar finala adlamaq üçün 4 top vurmalı idilər. Lakin bu matçda "Alaves" 4-1 hesablı qalibiyyət qazanaraq yekunda 9-2 hesablı qələbə ilə finala vəsiqə qazandı.^[19]

"Liverpul" final matçına artıq 2000–01 mövsümü üçün iki kubok qazanaraq gəlmişdi. Onların ilk mükafatı, fevral ayında "Birminhem Siti" üzərində 1-1 hesablı bərabərlikdən sonra penaltilər seriyasında 5-4 məğlub etdikdən sonra qazandıqları İngiltərə Liqa Kuboku idi.^[20] İkinci mükafat isə İngiltərə Federasiya Kuboku idi ki, burada onlar 2-1 hesablı qələbə qazanmışdılar. Beləcə onlar bu matça üçüncü mükafatı qazanmaq şansı ilə çıxmışdırlar.^[21]

"Liverpul" tarixi ərzində üçündü dəfə idi ki, turnirin finalına vəsiqə qazanmışdı. Onlar daha öncə 1973 və 1976-cı illərdə turnirin qalibi olmuşdular. Həmçinin onlar Heyzel faciəsindən sonra avropa miqyaslı turnirlərdə iştirakları qadağan olunandan sonra ilk dəfə yenidən mötəbər turnirin finalına çıxırdılar.^[22] Digər tərəfdən isə "Alaves" tarixində ilk dəfə avropa miqyaslı turnirin finalında iştirak edirdi. Bundan əlavə diqqət çəkən məqam odur ki, klub 11 il öncə İspaniyanın dördüncü divizionunda çıxış edirdi. Bu onların ümumiyyətlə avropa turnirlərində ilk çıxışı idi. Avropada ilk çıxışına görə "Alaves" xüsusi olaraq çəhrayı rəngli formalar sifariş etmişdir.

"Liverpul" matça 4–4–2 düzülüşü ilə başlayıb. Dörd gün öncə oynanılmış İngiltərə Federasiya Kubokunun final matçındakı heyətlə müqayisədə yeganə fərq, Vladimir Şmitserin əvəzinə Qari Makallisterin oynaması idi. İngiltərə Federasiya Kubokunun final matçının iştirak ərizəsində adı olmayan Robbi Fauler bu dəfə ehtiyat oyunçular skamyasında idi. Hücum xəttində Emili Heski və Maykl Ouen ikilisi var idi. "Alaves" matça müdafiədə Kosmin Kontra, Dan Eggen, Antonio Karmona, Oskar Tellez və Delfí Qeli olmaqla 5–3–2 düzülüşü ilə başladı. Hücum xəttində Xavi Moreno çıxış edirdi, ona cinahlardan Martín Astudillo və Xordi Kroyf kömək etməli idi.^[23]

Start fitindən sonra topu oyuna "Liverpul" komandası daxil etdi.^[24] Artıq dördüncü dəqiqədə "Mersisaydlar" hesabda önə keçdilər. Qari Makallisterin cərimə zərbəsindən ötürdüyü topu Markus Babbel qapıdan keçirdi.^[25] Bir neçə dəqiqə sonra isə onlar üstünlüklərini artırmağa yaxın idilər, lakin Emili Heskinin zərbəsini "Alaves"in qapıçısı Martin Herrera ayaqları ilə geri qaytardı. İki dəqiqə sonra Martin Astudillo sarı kartla cəzalandırıldı, az sonra isə Qari Makallister də kobudluğa görə sarı kartla cəzalandırıldı.^[24] "Alaves"in ilk qol şansı 12-ci dəqiqədə baş tutdu. Onlar "Liverpul"un cərimə meydançası yaxınlığından cərimə zərbəsi vurmaq imkanı qazandılar. Oskar Tellez "Liverpul"un qapısına doğru zərbə vursa da qapıçı Sander Vesterveld topu geri qaytardı.^[25] Üç dəqiqə sonra Maykl Ouen Ditmar Hamannın ötürdüyü topu qəbul edərək onu Stiven Cerrarda ötürdü, sonuncu isə dəqiq oynayaraq hesabı 2-0 etdi.^[26]

Bir neçə dəqiqə sonra "Alaves"in heyətində ilk əvəzetmə baş tutdu — İvan Alonso Den Eggeni əvəzlədi.^[27] Əvəzetmə 4 dəqiqə sonra öz nəticəsini verdi və "Alaves" hesab arasındakı fərqi azaltdı. Kosmin Kontranın cərimə meydançasının içərisinə ötürdüyü hava topunu Alonso başla qapıdan keçirdi.^[25] Dərhal sonra "Alaves" təzyiqi artırdı və Kontranın cərimə meydançasına ötürdüyü topu Hençoz zərərsizləşdirdi. 35-ci dəqiqədə "Alaves" yenidən qola yaxın oldu. Bu dəfə Alonsonun Xavi Morenaya başla ötürdüyü topu "Liverpul"un qolkiperi Vesterveld tutdu. Beş dəqiqə sonra "Liverpul" penalti vurmaq hüququ qazandı. Mayk Ouen cərimə meydançasına daxil olarkən qapıçı Herrera onu kobudluqla dayandırdı. Topa yaxınlaşan Qari Makallister "Liverpul"u hesabda 3-1 önə çıxardı.^[24]

Birinci hissənin əksinə olaraq ikinci hissəyə "Alaves" futbolçuları daha yaxşı başladı. Nəticədə Kontranın cərimə meydançasına ötürdüyü topu Moreno başla qapıdan keçirdi və hesab arasındakı fərq minimuma endi.^[25] Dörd dəqiqə sonra isə "Alaves" hesabı bərabərləşdirdi. Onlar cərimə zərbəsi vurmaq hüququ qazandılar və Moreno birbaşa zərbə ilə hesabı 3-3 etdi.^[24] "Liverpul" buna cavab olaraq Stefan Hençozun əvəzinə Vladimír Şmitseri oyuna daxil etdi. Dəyişiklik nəticəsində Stiven Cerrard sağ cinaha keçdi.^[27] Üç dəqiqə sonra Antonio Karmona Oueni kobudluqla dəyandırdı. Hakim cərimə zərbəsi təyin etdi. Qari Makallisterin zərbəsi "Alaves"in oyunçularına dəyərək geri qayıtdı. 64-cü dəqiqədə hər iki tərəf dəyişikliyə əl atdı. "Liverpul"da Emil Heskini Robbi Fauler, "Alaves"də isə Xavi Morenonu Pablo əvəzlədi.^[25]

Bu dəyişikliklərdən 8 dəqiqə sonra Qari Makallister topu sol cinahdan mərkəzə doğru qaçan Faulerə ötürdü və onun zərbəsi nəticəsində görüşün bitməsinə 18 dəqiqə qalmış "Liverpul" komandası 4-3 hesabı ilə önə keçdi.^[25] İki dəqiqə sonra "Liverpul"da Maykl Ouenin əvəzinə Patrik Berger oyuna daxil oldu.^[24] Matçın 82-ci dəqiqəsində Hamann rəqib oyunçu Maqnonu kobudluqla saxlamasa belə sonuncunun yıxılması ona simulyasiya etdiyinə görə sarı kart qazandırdı.^[25] Matçın bitiminə 2 dəqiqə qalmış "Liverpul"un qapıçısı Sander Vesterveld topu küncə çıxardı. Küncdən ötürülən topu isə Xordi Kroyf başla qapıdan keçirərək hesabı 4-4 etdi.^[24] Son dəqiqələrdə Cerrard "Liverpul"un cərimə meydançası daxilində Kontraya qarşı kobud oynasa da hakim orada penalti olmadığına işarə etdi. Bunun ardınca isə hakim 90 dəqiqənin tamamladığını bildirən fiti çaldı. Beləcə matç 30 dəqiqəlik əlavə vaxtda və qızıl qol hesabı ilə davam etdiriləcəkdi.^[27]

Əlavə vaxt qızıl qol qaydası ilə oynanılırdı. Bu qaydaya görə hesabı açan ilk tərəf qalib olacaqdı.^[24] Topu oyuna "Liverpul" daxil etdi. İlk üç dəqiqə ərzində elə görünürdü ki, hesabı "Alaves" komandası açacaq. İvan Alonso qol vursa da, hakim ofsayd olduğuna işarə etdi.^[25] Bir dəqiqə sonra Oskar Tellez Robbi Faulerə qarşı kobud oynadı. Dörd dəqiqə ərzində "Alaves" 10 nəfərlə qaldı. Markus Babbelə qarşı kobud oynadığına görə Maqno ikinci sarı vərəqə alaraq meydandan kənarlaşdırıldı.^[24] Əlavə vaxtın ilk hissəsinin son dəqiqəsində Robbi Fauler hesabı açdığını zənn etsədə hakim ofsayd qərarı verdi.^[25]

Əlavə vaxtın ikinci hissəsinin başlamasından saniyələr sonra Babbel "Alaves"in müdafiəçisi Delfi Qeliyə qarşı kobud oyuna görə sarı kartla cəzalandırıldı.^[24] Bu kobudluğa görə təyin olunmuş cərimə zərbəsini Hermes Desio yerinə yetirdi. Üç dəqiqə sonra "Liverpul"un hesabı dəyişmək imkanı oldu, amma Fauler Stiven Cerrardın çarpaz ötürməsinə çata bilmədi.^[25] Matçın 115-ci dəqiqəsində Antonio Karmona Şmitserə qarşı kobud oynadığına görə qırmızı vərəqə ilə cəzalandırılıb. Bundan sonra "Alaves" oyunu doqquz nəfərlə davam etdirmək məcburiyyətində qalıb.^[24] 117-ci dəqiqədə Qari Makallisterin cərimə zərbəsindən sonra Qeli topu başla öz qapısına göndərərək avtoqol müəllifi oldu.^[25] Nəticədə qızıl qol qaydası ilə oynanılan əlavə vaxtda "Liverpul" matçı 5-4 hesabı ilə öz xeyrinə tamamlayaraq tarixi ərzində üçüncü dəfə UEFA Kubokunu qazandı və həmçinin mövsümü 3 titulla başa vurdu.^[24]

Bu "Liverpul" klubunun UEFA Kuboku turnirində üçüncü uğuru idi və bu qələbə onları turniri ən çox qazanmış "İnter Milan" və "Yuventus" komandaları ilə birlikdə eyni cərgəyə yüksəltdi.^[28] Bu qələbə onların mövsümü üç titul ilə başa vurmaları anlamına gəlirdi, "Mersisaydlar" bundan öncə İngiltərə Federasiya Kubokunu və İngiltərə Liqa Kubokunu qazanmışdırlar.

"Liverpul"un keçmiş futbolçusu Alan Hansen bu görüşü müasir dövrün ən həyəcanlı finallarından biri kimi qiymətləndirib: "İndiyə kimi oynanılmış ən möhtəşəm final."^[29] "Liverpul"un baş məşqçisi Jerar Ulye oyundan sonra öz futbolçularını belə adlandırırdı: "Nə vaxt ki, siz Avropa miqyaslı turnirin finalında oynuyursuz siz əbədilik axtarışında olmalısız. İnsanlar kimlərin oynadığını xatırlayır və nə vaxt ki, siz final matçları ilə bağlı proqramı izləyirsiz bu zaman siz yalnız faktları xatırlamış olursuz. Bu oğlanlar uzun müddət xatırlanacaq bir oyun nümayiş etdirdilər — və həmçinin "Alaves" komandasınada təşəkkürlər." ^[30] Ulye oyundan öncə "Liverpul"u sıxıcı oyun tərzinə görə tənqid edənlərə cavab olaraq bildirib ki: "Oxuduğum qədəriylə bəlkə də biz sıxıcı bir tərəfik — amma mən bununla razılaşacağam. Biz 123 qolun 122-ni əks hücumdan vurmalı idik amma mənim bütün bildiyim budur ki, bu mövsüm "Liverpul"un tarixində üçüncü ən yüksək nəticələri olan mövsümdür." ^[30]

Qari Makallisterin performansı matçdan sonra Trevor Brukinq tərəfindən tərif edilib. O, bunları bildirib: "Qari Makallister möhtəşəm idi.^[31] Alan Hansendə həmçinin onun performansını təriflədi: "Qari Makallister möhtəşəm idi. 36 yaşında futbola bu cür davam etmək, sərbəst vuruşları qəbul etməyi və yekunlaşdırmağı həyəcan verici idi. O, matçın adamı adını qazanmağı tam haqq edirdi."^[29]

"Alaves"in baş məşqçisi Xose Manuel Esnal məğlubiyyətə baxmayaraq öz oyunçularını tərifləyib: "Dortmund möhtəşəm finala şahidlik etdi və yəqinki rəqabətdəki ən kiçik komanda onu möhtəşəm etdi." Esnal öz oyunçularına göstərdikləri xarakterə görə minnətdarlıq edib. O, xüsusilə matçda iki dəfə hesabı bərabərləşdirmələrini yüksək qiymətləndirib: "Əlavə vaxtda yarı ölü kimi olmağımıza baxmayaraq biz qürurla oynadıq və matçın bitməsinə az qalmış hesabı 4-4 etdik. Biz iki saat öncəki kimi eyni komandayıq. Final matçında həmişə tərəflərdən biri məğlub, digəri isə qalib olur."^[32]

Bu uğura baxmayaraq "Liverpul" qələbəni dərhal qeyd etməyib. Belə ki, final matçından sonra şənbə günü onların Premyer Liqada növbəti vacib görüşü var idi. "Liverpul" mövsümü üçüncü pillədə başa vurmaq üçün mütləq "Çarlton Atletik" üzərində qələbə qazanmalı idi. Bu halda onlar UEFA Çempionlar Liqasına qatılmaq hüququ əldə edəcəkdilər. Sonrakı matçda "Liverpul" 4-0 hesablı qələbə qazanmaqla 2001–02 UEFA Çempionlar Liqası mövsümündə yerlərini təmin etdilər.^[33] UEFA Kubokunun qazanılması "Liverpul"a UEFA Superkuboku uğrunda matç oynamaq hüququnu qazandırdı. Bu matçda "Liverpul"un rəqibi Çempionlar Liqasını qazanmış Almaniyanın "Bayern Münhen" komandası idi. Monakodakı II Lui stadionunda keçirilmiş görüşdə rəqibinə 3-2 hesabı ilə qalib gələn "Liverpul" tarixində ikinci dəfə UEFA Super Kubokunu qazanmış oldu.^[34]

•   Görüşün icmalı  (ing.)