Torf Senayesi - Wikipedia
Torf sənayesi — Torf sənayesi- yanacaq sənayesi sahəsi; torf yataqlarının mənimsənilməsini, torfun çıxarılması və emalını əhatə edir. Zəngin torf yataqlan Qərbi Sibirdə və Rusiyanın şimal- qərb hissəsindədir. İrlandiya, AFR-da da torf çıxarılır. Torfdan yanacaq kimi əsasən İrlandiya, AFR və Finlandiyada, digər ölkələrdə isə bağçılıqda, gülçülükdə və tərəvəzçilikdə istifadə edilir.
Torf bataqlığı
redaktəTorf- energetikada istifadə edildikdə ətraf mühitdə bir sıra mənfi nəticələr baş verir: su sisteminin rejimi pozulur, torf çıxarılan yerdə landşaft və torpaq örtüyü dəyişir, yerli təmiz su mənbələrinin keyfiyyəti pisləşir, hava hövzəsi çirklənir, heyvanat aləminin yaşayış şəraiti pisləşir. Torfun daşınması və saxlanması ilə əlaqədar xeyli ekoloji çətinlik yaranır.
Torf bataqlığı-torf əmələgətirici rütubətsevər bitkilərlə örtülü, 30 sm və daha artıq torf layına malik olan bataqlıqlara deyilir. Torf bataqlıqları əsasən mülayim qurşaqlarda yayılmışdır, nadir hallarda tropik qurşaqlarda da torf bataqlığına rast gəlinir. Məsələn, Sumatra adasında yerləşən bataqlıqda torf layının qalınlığı 9 m-ə çatır.
Hasilatı
redaktəTorf yataqlarının xüsusiyyətlərinə və inkişaf üsullarına görə torfun hidravlik, ekskavator, frezləmə, frezləmə-qəlibləmə və digər hasilat üsulları mövcuddur. Bu hasilat üsullarında torf yataqlarının işlənməsi üçün müxtəlif sistemlər tətbiq olunur: dərininə (karxana), səthi, dərininə-səthi, yarıq və s. Hal-hazırda torf yatağının ən geniş yayılmış inkişafı növü səthi sistemdən istifadə edərək torf hasilatının frezləmə üsuludur. Yataqların istismara hazırlanması zamanı ilk olaraq normal iş şəraitini təmin etmək üçün torf yatağı qurudulur. Bunun üçün yatağın üzərinə bir drenaj şəbəkəsi qoyulur. Aşağı hündürlükdəki torf ərazilərində şəbəkənin tikintisi torf hasilatına başlamazdan bir il, orta və yüksək hündürlüklü torf ərazilərində isə iki il əvvəl başa çatdırılır. Drenaj işləri torf yatağının istismarı üçün təsdiq edilmiş layihəsi əsasında aparılır. Drenaj işləri nəticəsində torf yatağındakı torfun rütubətlilik səviyyəsi 50–60%-ə qədər enir.[1]
Torfun yanması
redaktəTorfun yanması-torf bataqlığının (bir qayda olaraq qurudulmuş) səthinin günəş şüaları ilə hədsiz qızması təsirilə təbii yanması və ya odla diqqətsiz rəftar nəticəsində yanmasıdır. Torfun yanması ilə mübarizə aparmaq çox çətindir, belə ki, yanma səthin altında 2–3 m dərinlikdə gedir. Torfun yanması böyük iqtisadi itkiyə və insan tələfatına səbəb olur.[2]
Xarici keçidlər
redaktəHəmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ Гамаюнов, С.Н. Torf və aqrobiznes. səh. 120. İstifadə tarixi: 23 iyul 2021.[ölü keçid]
- ↑ Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ensiklopedik ekoloji lüğət, Bakı 2008
