Qiymetlendirme Riski - Wikipedia
Qiymətləndirmə riski (ing. Valuation risk) — maliyyə və ya maddi aktivlərin real[1] dəyərinin səhv qiymətləndirilməsi nəticəsində yaranan potensial zərəri ifadə edir.[2] Bu risk, aktivlərin yanlış qiymətləndirilməsinə görə investorlara, şirkətlərə və ya digər maraqlı tərəflərə mənfi təsir göstərə bilər. Qiymətləndirmə riski müxtəlif bazar şərtlərindən, qiymətləndirmə metodlarından və ya məlumat çatışmazlığından qaynaqlana bilər.[3]
Səbəbləri
redaktəAktivlərin dəyərini təyin edərkən düzgün olmayan və ya qeyri-dəqiq qiymətləndirmə metodlarından istifadə.[4] Aktivlərin real bazar dəyərini qiymətləndirmək üçün lazımi məlumatların olmaması. Qiymətləndirmə zamanı bazardakı volatillik, qiymətlərin sürətlə dəyişməsi və ya bazar iştirakçılarının qeyri-müəyyən davranışı.[5] Əmlak, səhmlər və ya qeyri-maddi aktivlər kimi qiymətləndirilən elementlər üçün subyektiv fərziyyələrin istifadə edilməsi. Məsələn, vergi qanunvericiliyindəki dəyişikliklər aktivlərin dəyərinə təsir göstərə bilər. Xüsusilə maliyyə alətləri və ya törəmə məhsullar üçün tətbiq olunan maliyyə modellərinin qeyri-dəqiq və ya natamam olması.[6]
Qiymətləndirmə riskinə məruz qalan aktivlər
redaktəSəhmlərin və ya obliqasiyaların qiymətləri bazar şərtlərinə görə dəqiq əks etdirilməyə bilər[7][8][9] . Daşınmaz əmlak bazarında dəyərləndirmə zamanı tələb-təklif dəyişiklikləri nəzərə alınmaya bilər.[10][11] Məsələn, opsionlar və fyuçerslər üçün qiymətləri hesablamaq çətin ola bilər, çünki bunlar tez-tez mürəkkəb modellərə əsaslanır. Patentlər, ticarət markaları, brend dəyəri kimi qeyri-maddi aktivlər subyektiv qiymətləndirilə bilər.[12][13] Valyuta məzənnələrinin dəyişməsi ilə bağlı risklər də qiymətləndirmə riskinə daxildir.
Qiymətləndirmə riskinin menecmenti
redaktəAktivləri qiymətləndirmək üçün birdən çox metoddan istifadə edilməli və nəticələr müqayisə edilməlidir (məsələn, bazar qiyməti, diskontlaşdırılmış pul axını analizi və s.).[14] Qiymətləndirmə üçün istifadə edilən bazar məlumatları aktual və dəqiq olmalıdır. Qiymətləndirmə prosesinə peşəkar ekspertlərin cəlb edilməsi riskləri azalda bilər. Aktivlərin bazar dəyərinin və risk amillərinin mütəmadi olaraq[15] yenidən nəzərdən keçirilməsi. Qiymətləndirmə zamanı bazar volatilliyini və digər iqtisadi faktorları nəzərə almaq vacibdir. Qiymətləndirmə ilə bağlı risklərin azaldılması üçün müstəqil auditlərin aparılması. Məsələn, valyuta və ya törəmə maliyyə alətləri üzrə riskləri hedcləməklə qiymətləndirmə riskinin təsirlərini məhdudlaşdırmaq.[16]
Misal
redaktəBir şirkət, yeni bir müəssisəni satın almaq istəyir və həmin müəssisənin dəyərini təyin edir.[17][18] Qiymətləndirmə zamanı bazar məlumatlarının köhnə olması və ya gələcək pul axınlarının yanlış proqnozlaşdırılması nəticəsində aktivin dəyəri həddən artıq yüksək qiymətləndirilə bilər. Bu, şirkətin artıq ödəmə etməsinə və gələcəkdə maliyyə zərərləri ilə üzləşməsinə səbəb ola bilər. Qiymətləndirmə riski maliyyə alətlərində, daşınmaz əmlakda, investisiyalarda və hətta şirkətlərin satınalmalarında vacib bir məsələdir.
İstinadlar
redaktə- ↑ "IASB, International Financial Reporting Standard #13 - Fair Value Measurement". International Accounting Standard Board.
- ↑ "A Holistic Accounting and Prudential Approach, November 2020" (PDF). Promontory, an IBM Company.
- ↑ "IASB, International Financial Reporting Standard #9 - Financial Instruments". International Accounting Standard Board.
- ↑ "ESRB, Macroprudential implications of financial instruments in Levels 2 and 3 for accounting purposes, 2020" (PDF). European Systemic Risk Board.
- ↑ Bank, European Central. "ECB, Supervision Newsletter - Room for improving valuation risk management, May 2021". European Central Bank. 19 May 2021.
- ↑ "BCBS, The interplay of accounting and regulation and its impact on bank behaviour, 2017" (PDF). Basel Committee on Banking Supervision.
- ↑ "EBA final draft Regulatory Technical Standards on prudent valuation under Article 105(14) of Regulation (EU) No 575/2013 (Capital Requirements Regulation — CRR)" (PDF). European Banking Authority.
- ↑ "EBA final draft Regulatory Technical Standards on criteria for assessing the modellability of risk factors under the Internal Model Approach (IMA) under Article 325be(3) of Regulation (EU) No 575/2013 (revised Capital Requirements Regulation – CRR2". European Banking Authority. 27 June 2019.
- ↑ "EBA final draft Regulatory Technical Standards on Back‐testing requirements and Profit and Loss attribution requirements under Article 325 bf(9) and 325bg (4) of Regulation(EU) No575/2013(revised Capital Requirements Regulation ‐ CRR2" (PDF). European Banking Authority.
- ↑ "BCBS, Basel III: A global regulatory framework for more resilient banks and banking systems, 2010" (PDF). Basel Committee on Banking Supervision.
- ↑ "Regulation (EU) No 575/2013 of the European Parliament and of the Council of 26 June 2013 on prudential requirements for credit institutions and investment firms and amending Regulation (EU) No 648/2012". Capital Requirements Regulation (CRR).
- ↑ "Regulation (EU) 2019/876 of the European Parliament and of the Council of 20 May 2019 amending Regulation (EU) No 575/2013 as regards the leverage ratio, the net stable funding ratio, requirements for own funds and eligible liabilities, counterparty credit". Capital Requirements Regulation 2 (CRR2).
- ↑ "Commission Delegated Regulation (EU) 2016/101 of 26 October 2015 supplementing Regulation (EU) No 575/2013 of the European Parliament and of the Council with regard to regulatory technical standards for prudent valuation under Article 105(14)". EU Commission Regulation.
- ↑ Bank, European Central. "ECB, Supervision Newsletter - Room for improving valuation risk management, May 2021". European Central Bank. 19 May 2021.
- ↑ "Risks and challenges of complex financial instruments: an analysis of SSM banks, 2017" (PDF). Bank of Italy.
- ↑ Onorato, Mario; Battaglia, Fabio Maria; Lascala, Orazio; Ngjela, Arber. "Valuation Risk at European Banks: Empirical Evidence". April 1, 2021. doi:10.2139/ssrn.3843099. SSRN 3843099 (#bad_ssrn).
- ↑ Bianchetti, Marco; Cherubini, Umberto. "Prudent Valuation Guidelines and Sound Practices" (PDF). March 1, 2016. doi:10.2139/ssrn.2790629. SSRN 2790629.
- ↑ Onorato, Mario; Battaglia, Fabio; Lascala, Orazio; Ngjela, Arber. "A Holistic Accounting and Prudential Approach". November 4, 2020. doi:10.2139/ssrn.3741563. SSRN 3741563 (#bad_ssrn).
