Nurek - Wikipedia
Nurek (tac. Норак) — Tacikistanda şəhər, paytaxt Düşənbədən 70 km cənub-şərqdə, əhalisi 30.900 (2019).
| Nurek | |
|---|---|
 | |
| 38°23′18″ şm. e. 69°19′30″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 885 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 735300 |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
16 dekabr 1960-cı ildə Nurek kəndini regional tabe şəhərə (Ordjonikidzeabad bölgəsi) çevirərək Nurek Su Elektrik Stansiyasının inşası zamanı yaradıldı.[1]
Coğrafiyası
redaktə
Nurek, Vaxş çayının üzərində, dəniz səviyyəsindən 885 m yüksəklikdə yerləşir. Şəhərə bir çox kənd və camaat daxildir (tərkibində bir neçə ailənin yaşadığı qəsəbələri belə adlandırırlar): Tutkavul, Kibil, Çaşma, Lanqar, Dukoni, Xocaabdulla, Navde, Daqana və Energetik.
Tarixi
redaktə12 iyul 1961-ci ildə Nurek respublika tabeliyində bir şəhər statusu aldı[2].
Əhalisi
redaktəƏhalisi 1 yanvar 2019-cu il tarixinə 30.900 nəfərdir.
Sənaye
redaktəNurek SES: 1972-ci ildə istismara verilmişdir, bənd hündürlüyü 300 m, elektrik stansiyasının gücü 3000 MW, su anbarının səthinin sahəsi 98 km²
- yığma beton zavodu
- geyim fabriki
- çörək istehsalı
Nurek şəhərində bina və şəhərləri lazım olan hər şeylə vaxtında və tam təmin edən yeni bir iqtisadi əməkdaşlıq forması — "İşçi estafeti" yarandı. Bunun sayəsində Nurek SES -in birinci bloku 15 noyabr 1972-ci ildə, 1978-ci ilin dekabrında isə ucuz elektrik enerjisi istehsal edən stansiyanın son bloku istismara verildi. Qeyd edək ki, Nurek SES istifadəyə verildikdən sonra 292,5 milyard kilovat-saat elektrik enerjisi istehsal etmişdir. Təkcə 2004-cü ilin ilk 8 ayında 9,8 milyard kilovat-saatdan çox elektrik enerjisi istehsal edilmişdir. Nurek Su Elektrik Stansiyasının tikintisi nəticəsində Nurek su anbarı yaradıldı. Su anbarının doldurulmasına 1972-ci ildə başlanmışdır, sahəsi 98 kvadrat kilometr, həcmi 10,5 milyard kubmetrdir. m3 orta dərinliyi 107 metr və hündürlüyü 300 metrdir.
Ekoloji vəziyyəti
redaktəİnkişaf etmiş sənaye və əhalinin sürətli artımı Nurekdə çətin bir ekoloji vəziyyətə səbəb oldu: tullantıların toplanması üçün infrastrukturun olmaması səbəbindən şəhərin sanitariya standartlarına cavab verməyən zibilliklərlə dolu olduğu ortaya çıxdı[3].
Strateji obyektləri
redaktəNurekdə, 2200 m yüksəklikdə, Rusiya Federasiyasının Aerokosmik Qüvvələrinə məxsus kosmik vəziyyət kəşfiyyat sisteminin "Okno" ("Nurek") (RSC) optik-elektron kompleksi yerləşir.
İstinadlar
redaktə- ↑ "Численность населения Республики Таджикистан на 1 января 2019 года" (PDF). stat.ww.tj. İstifadə tarixi: 2019-12-04.[ölü keçid], стр. 21
- ↑ Ведомости Верховного Совета СССР. № 29 (1064), 1961 г.
- ↑ "Нуреку выделят миллионы на очистку города от мусора" (rus). Sputnik Таджикистан. 2019-10-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-14.
