Dennis Berqkamp - Wikipedia

Berqkamp 10 may 1963-cü ildə Amsterdamda doğulub. O ailədə dörd uşaqdan ən balacası olub.^[11][12] Amsterdamın şəhər ətrafında, orta işçi sinifinin ailəsində böyüyüb.^[12] Atası elektrik olub, eləcə də futbolçu kimi həvəskər liqalarda çıxış edib.^[13]

Berqkamp şotland futbolçu Denis Lounun şərəfinə adlandırılıb.^[13] Adındakı əlavə "N" hərfinin yaranmasına səbəb, tələffüs edilərkən Denis adının qadın adı olan Denise ilə oxşar olması olub.^[14] Berqkamp katolik kimi böyüyüb və uşaq olarkən ailəsi ilə tez-tez kilsəyə gedib.^[15] 12 yaşı olarkən onu "Ayaks" klubunun seleksionerləri görüb və o klubun akademiyasında məşq etməyə başlayıb,^[16] buna qədər o, "Vilskraht" komandasında çıxış edib^[17] və hətta bu klubun heyətində özünün gələcək komandasına qarşıda oynayıb.^[18]

Berqkamp "Ayaks" futbol məktəbində yetişib və 17 yaşından etibarən klubun heyətində çıxış etməyə başlayıb.^[12] Klubun baş məşqçisi Yohan Kroyff onu ilk dəfə heyətə 17 dekabr 1986-cı ildə "Roda" komandasına qarşı oynanılan matçda daxil edib. Oyun 2:0 hesabı ilə "Ayaks"ın xeyrinə başa çatıb.^[19] Berqkamp klubun heyətində ilk qolunu 22 fevral 1987-ci ildə "Harlem"ə qarşı keçirilən oyunda vurub. Həmin oyunda "Ayaks" rəqibinə 6:0 hesabı ilə qalib gəlib.^[20] Berqkamp 1986–87 mövsümündə 23 çempionat oyununda meydançaya çıxıb və 2 qol vurub. Eyni zamanda o mövsüm ərzində Kuboklar kubokunda İsveçin "Malmö"komandasına qarşı keçirilmiş oyunda beynəlxalq arenada debüt etmiş olub.^[12] "Ayaks" bu turnirin finalına vəsiqə qazanmağı bacarıb, final oyununda isə "Ayaks" Leypsiq şəhərinin "Lokomotiv" klubunu 1:0 hesabı ilə məğlub edərək turnirin qalibi olub, Berqkamp final oyununa əvəzetmədən sonra daxil olub.^[21]

Növbəti mövsümlərdə Berqkamp klubun əsas heyət oyunçusu kimi möhkəmlənməyi bacarıb. 1989-cu ildən 1992-ci ilə qədər "Ayaks" 4 titula sahib olub, 1990–91 mövsümündə Berqkamp 36 çempionat oyununda meydançaya çıxmış və 29 qol vurmuşdur. 1992-ci ildə "Ayaks" finalda İtaliyanın "Torino" klubunu məğlub etməklə UEFA Kubokunun qalibi olub. Daha sonra ölkə kubokunun finalında "Herenven" klubuna qalib gəlməklə ölkə kubokuna sahib olub.^[22][23]

Berqkamp 1991-ci ildən 1993-cü ilə qədər Niderland çempionatının ən məhsular futbolçusu olub, həmçinin 1990-cı ildə Niderlandda ilin futbol istedadı, 1991 və 1992-ci illərdə isə ilin ən yaxşı futbolçusu adına sahib olub.^[24] "Ayaks"dakı bütün karyerası ərzində Berqkamp 239 oyunda meydançaya çıxmış və 122 qol vurmağı bacarmışdır.

Berqkamp "Ayaks"da keçirdiyi uğurlu mövsümlərdən sonra bir sıra Avropa nəhənglərinin diqqətini özünə çəkməyi bacarmışdı. "Ayaks"ın baş məşqçisi Yohan Kroyff ona, onunla maraqlanan klublardan biri olan Madridin "Real" komandasına keçməməyi məsləhət görüb.^[25] Berqkamp özü İtaliyada oynamaq istəyirdi.^[26] O, İtaliya A Seriyasını dünyanın ən güclü çempionatı hesab edirdi və "Yuventus" yaxud "İnter Milan" klublarından birinə keçmək istəyirdi. 16 fevral 1993-cü ildə "İnter Milan" Berqkampı "Ayaks"dan 7,1 milyon funta almağa razılaşdı.^[27] Transfer rəsmiləşdikdən sonra Berqkamp bildirmişdir ki, mənim üçün mühüm olan stadion, klubdakı adamlar və komandanın sərgilədiyi oyun üslubudur.^[27]

Berqkamp "İnter"də debüt oyununa 29 avqust 1993-cü ildə San Siroda "Reccina" ilə keçirilən oyunda çıxıb, bu oyunda "İnter" rəqibinə 2:1 hesabı ilə qalib gəlib.^[28] O, klubda ilk qolunu 1993-cü ilin sentyabrında "Kremoneze" komandasının qapısına vurub. Ancaq ona italyan müdafiəçilərə qarşı oynamaq çətin idi və bunun nəticəsi idiki o, ilk mövsümündə İtaliya A Seriyası-nda cəmi 8 qol vurmağı bacarmışdı. Bu həmçinin onunla əlaqədar idi ki, ona hücumda kömək edə biləcək yüksək səviyyəyə malik hücumcu tərəfdaşı yox idi. O hücumda Ruben Sosa və Salvatore Skilaççi ilə birgə çıxış edirdi.^[29]

1994-cü ilin fevralında klubun baş məşqçisi olan Osvaldo Banolini istefaya göndərildi. Onu 1982-ci il dünya çempionatında İtaliya millisinin heyətində dünya çempionu olmuş Campero Marini əvəz etdi.^[30] "İnter" 1993–94 mövsümündə çempionatı 13-cü sırada bitirdi, ancaq buna baxmayaraq həmin mövsümdə Avstriyanın "Zalsburq" klubunu həm evdə, həm də səfərdə 1:0 hesabı ilə məğlub edərək UEFA Kubokunun qalibi oldu.^[31] Berqkamp 8 qol vurmaqla turnirin ən məhsuldar futbolçusu oldu, həmçinin Rumıniyanın "Rapid Buxarest" klubuna qarşı oynanılmış oyunda het-trik etməklə də yadda qaldı.^[32]

"İnter" 1994–95 mövsümünə yeni baş məşqçi ilə başlayıb. Klub rəhbərliyi komandanın sükanını Bianki Ottavioya həvalə edib. Berqkamp mövsümü sönük keçirib, buna səbəb kimi onun 1994-cü il dünya çempionatında iştirak etməsi göstərilib. O, mövsüm ərzində 26 çempionat oyununa çıxmış və rəqib qapılarından cəmi 3 top keçirməyi bacarmışdı. Meydandan kənar dönəmdə isə onun İtaliya mətbuatı və klubun azarkeşləri ilə işləri qaydasında getmirdi.^[33] Bəzi italiyan qəzetləri onun oyununun pis olduğunu qeyd edirdilər. "İnter" çempionatda mövsümü altıncı sırada bitirdi. Klub UEFA Kubokunu özündə qoruya bilmədi, "İnter" elə birinci mərhələdəcə oyunsonrası penaltilər seriyasında İngiltərənin "Aston Villa" klubuna uduzaraq turniri tərk etdi.^[34]

1995-ci ilin fevralında "İnter"i, klubun heyətini yeniləməyə qərar verən italiyalı biznesmen Massimo Moratti aldı.^[35] Hücumçu mövqeyinə Maurisio Qançın transfer olunmasından sonra isə Berqkamp əsas heyətdəki yerini itirdi, və bundan sonra o klubu tərk etmək istədiyini bəyan etdi.^[36]

Morattinin klubun heyətini yeniləmək fikirini qətiləşdirməsindən sonra Berqkamp klubu tərk etdi, və 1995-ci ilin iyununda 7,5 milyon funta Londonun "Arsenal" klubuna transfer olundu.^[37] O klubun baş məşqçisi Brüs Riok tərəfindən transfer olunan ilk oyunçu oldu.^[37]

Berqkamp İngiltərədəki debüt oyununa 1995–96 mövsümünün açılış günündə "Midlsbro" klubuna qarşı oynanılan görüşdə çıxıb. Berqkampın İngiltərə futboluna uyğunlaşması uzun vaxt alıb, o klubun heyətində ilk qolunu yalnız 6 oyundan sonra vura bilib.^[38] Bu qol 1995-ci il sentyabrın 23-də "Arsenal"ın ev oyunlarını keçirdiyi Hayberi stadionunda "Sauthempton" komandasına qarşı keçirilən oyunda baş verib.^[39] İngiltərədəki ilk mövsümündə Berqkamp 33 çempionat oyununda iştirak edib, və 11 qol vurmağı bacarıb. "Arsenal" mövsümü beşinci yerdə bitirib və növbəti mövsüm UEFA Kubokunda iştirak etmək hüququ əldə edib.^[40]

1996-cı ilin sentyabrında Arsen Venger klubun yeni baş məşqçisi təyin olundu. Vengerin kluba baş məşqçi təyin olunması Berqkampın karyerasında dönüş nöqtəsi oldu.^[41] Venqer Berqkampı mərkəz hücumçusu mövqeyində istifadə edirdi.^[42] 24 noyabrda "Tottenhem Hotspur"a qarşı oynanılan görüşün 90-cı dəqiqəsində Berqkamp qol vuraraq komandasına qələbə qazandırıb.^[43] Mövsüm ərzində çox forma geyinmək şansı tapmasa da, Berqkamp 12 qol və 13 qol ötürməsi etməklə yadda qalıb.

11 yanvar 1997-ci ildə "Sanderlend"lə keçirilən oyunun 26-cı dəqiqəsində rəqib komandanın yarımmüdafiəçisi Pol Breysuell ilə hava mübarizəsi zamanı qayda pozuntusu etdiyinə görə Berqkamp karyerasında ilk dəfə qırmızı vərəqə ilə cəzalandırılıb.^[44] "Arsenal" bu görüşdə 0:1 hesabı ilə məğlub olub. Ancaq klubun mövsümdəki son 16 oyunun səkkizindən qalib ayrılması onlara çempionatı üçüncü yerdə bitirməyə imkan verib. Klub yalnız qol hesabındakı fərqə görə Çempionlar Liqasında iştirak etmək hüququndan məhrum olub.^[45]

Baxmayaraq ki, bir çox mütəxəssislər növbəti mövsümdə favorit komanda kimi "Mançester Yunayted" klubunu görürdülər,^[46][47] ancaq "Arsenal" həm ölkə çempionluğunu, həm də ölkə kubokunu qazanmağı bacarıb. Komandanın bu uğurlarında Berqkampın böyük rolu olub, beləki o, 22 qol vurmaqla komandasının ən məhsuldar futbolçusu olub.

23 avqust 1997-ci ildə Berqkamp "Lester Siti" ilə oynanılan görüşdə "Arsenal"ın heyətində ilk het-trikini edib.^[48] O, bu oyunda vurduğu üçüncü qolunu "Arsenal"ın formasında vurduğu ən gözəl qolu olduğunu bildirib.^[49] Oyundan sonra Lesterin baş məşqçisi Martin О’Nil bu het-triki onun həyatında gördüyü ən yaxşı het-trik olduğunu söyləyib.^[50]

1998-ci il martın 17-də "Vesthem Yunayted"ə qarşı oynanılan ölkə kubokunun dörddəbir final mərhələsinin cavab qarşılaşması zamanı Berqkamp rəqib komandanın oyunçusu Stiv Loması dirsəklə vurduğuna görə meydançadan qovulub, və üç oyunluq cəza alıb.^[51]

29 aprel 1998-ci ildə "Derbi Kauntri" ilə oynanılan oyun zamanı Berqkamp zədə alıb və mövsümün sonunadək sıradan çıxıb. Zədə səbəbindən o həmçinin ölkə kubokunun final oyununu da buraxmalı olub.^[52] İlin yekunlarına görə Berqkamp PFA və FJA-nın versiyalarına görə çempionatın ən yaxşı futbolçusu seçilib.^[53]

Niderland millisi ilə uğurlu keçən 1998-ci il dünya çempionatından sonra Berqkamp "Arsenal" ilə də uğurlu sayıla biləcək mövsüm keçirib. Baxmayaraq ki, klub ölkə çempionluğu titulunu özündə saxlaya bilməyib və sonuncu turda gələcək çempion "Mançester Yunayted"ə məğlub olub.^[54] Berqkamp çempionat oyunlarında 12 qol vurub və komandasının Nikolas Anelkadan sonra ikinci ən məhsuldar futbolçusu olub.

14 aprel 1999-cu ildə "Arsenal" ölkə kubokunun yarımfinal mərhələsində "Mançester Yunayted" ilə qarşılaşıb. Bu oyunun 69-cu dəqiqəsində Berqkamp qol vuraraq hesabı bərabərləşdirib. Oyunun əsas vaxtı 1-1 yekunlaşdığından əlavə vaxt təyin olunub. Əlavə vaxt zamanı "Mançester Yunayted"in müdafiəçisi Fil Nevill "Arsenal"ın yarımmüdafiəçisi Rey Parloura qarşı cərimə meydançasında kobudluq etdiyinə görə 11 metrlik cərimə zərbəsi təyin olunub. Bu cərimə zərbəsini Berqkamp yerinə yetirib, ancaq onun zərbəsini rəqib qapıçı Peter Şmeyhel qaytara bilib. İkinci əlavə olunmuş hissədə isə "Mançester Yunayted"in yarımmüdafiəçisi Rayan Qiqqs komandasının qələbə qolunu vurub. Ümumiyyətlə Qiqqsin bu qolunu çoxları kubokun tarixi ərzində vurulmuş ən möhtəşəm qol hesab edirlər.^[54][55][56] Bu qeyri dəqiq zərbədən sonra Berqkamp daha heç bir zaman karyerası ərzində 11 metrlik cərimə zərbəsi yerinə yetirməyib.^[57]

1999–2000 mövsümü həm "Arsenal", həm də Berqkamp üçün uğurlu olmayıb. Klub çempionatı ikinci yerdə bitirib, və cempion "Mançester Yunayted"dən 18 xal geri qalıb. "Arsenal" həmçinin 2000-ci il UEFA Kubokunun finalında Türkiyənin "Qalatasaray" klubuna oyunsonrası penaltilər seriyasında məğlub olub.^[58] Dövrələr arası fasilə zamanı həmyerlisi Mark Overmars və fransız Emanuel Petinin komandanı tərk etməsi Berqkampıda gələcəyi barəsində düşünməyə vadar edib.^[59] Ancaq 2000-ci ilin dekabrında Berqkamp "Arsenal" ilə olan müqaviləsinin müddətini uzadıb.^[60]

2000-01 mövsümdə komandaya yeni səviyyəli oyunçular transfer olunsa da, klub ardıcıl üçüncü dəfə olaraq mövsümü ikinci pillədə başa vurub.^[61] Komandanın baş məşqçisi Arsen Vengerin hücum mövqeyində Tyerri Anri və Silven Viltorda üstünlük verməsindən sonra, Berqkamp əsas heyətdəki mövqeyini tədricən itirməyə başlayıb. "Arsenal" 2001-ci il ölkə kubokunun finalında "Liverpul"a 1-2 hesabı ilə məğlub olub. Berqkamp bu oyunun 90-cı dəqiqəsində meydançaya daxil olub.^[62]

Komandaya uğur nəhayət 2001-02 mövsümündə gəlib. "Arsenal" çempionatda sonuncudan əvvəlki turda "Mançester Yunayted"ə qalib gələrək ölkə çempionu olub. Ölkə kubokunun finalında isə "Çelsi"yə 2-0 hesabı ilə qalib gələrək qızıl dubl etmiş olub.^[63] Berqkamp çempionatda 33 oyun keçirib və bu oyunlar ərzində rəqib qapılarına 9 dəfə yol tapa bilib.

27 yanvar 2002-ci ildə "Liverpul"a qarşı oynanılan ölkə kubokunun dördüncü mərhələsi zamanı Berqkamp rəqib komandanın müdafiəçisi Ceymi Karragerə qarşı kobud oynadığına görə qırmızı vərəqə ilə cəzalanıb, Karrager özüdə bu oyunda qırmızı vərəqə almalı olub, buna səbəb onun topu yan xəttdən oyuna daxil edərkən azarkeşlər tərəfindən ona atılmış kənar əşyanı kobud şəkildə onların üzərinə geri atması olub.^[64] Bu kobud oyuna görə Berqkamp üç oyunluq diskvalikasiya alıb (ikisi çempionat biri isə kubok oyunu).^[65] Berqkampın bu qərarla bağlı apelyasiyaya müraciət etməsi heç bir nəticə verməyib.^[66]

Berqkamp meydançaya yalnız 2002-ci il martın 3-də "Nyukasl Yunayted"ə qarşı oynanılan görüşdə qayıdıb. Bu görüşün əvvəlində o gözəl qol vurmaqla yadda qalıb. Klubun baş məşqçisi Arsen Venger bu qolun inanılmaz olduğunu bildirməklə,^[67] əlavə edib ki: "Bu yalnız gözəl yox, eyni zamanda vacib qol idi."^[67] Məşhur ingilis futbol məşqçisi olan Bobbi Robson Berqkampın "Nyukasl"ın qapısına vurduğu qol barəsində belə bildirib: "Bu qola görə siz nə müdafiəçiləri, nə də heç kimi günahlandıra bilməzsiniz. Siz sadəcə etiraf etməlisiniz ki, Berqkamp gözəl oynamışdı.^[68] "Mövsümün son on oyunun doqquzunda Berqkamp hücum xətttində isveçli Fredrik Lyunqberq ilə tandem təşkil edib.^[69]

2002-03 mövsümü Berqkamp üçün klubdakı göstəricilərini yeniləməyə imkan verib. 2003-cü il yanvarın 4-də "Oksford Yunayted"ə qarşı oynanılan ölkə kubokunun üçüncü mərhələsi zamanı, Berqkamp "Arsenal" forması ilə 100-cü qolunu vurmuş olub.^[70][71] Bu mövsümdə "Arsenal" çempionluq titulunu özündə saxlaya bilməyib, baxmayaraq ki, mart ayında onlar ən yaxın rəqiblərindən 8 xal qabaqda idilər.^[72] Ancaq buna baxmayaraq onlar finalda "Sauthempton" komandasına qalib gələrək ölkə kubokuna sahib çıxıblar.^[73]

20 iyul 2003-cü ildə Berqkamp klub ilə olan müqaviləsini bir illik uzadıb.^[74]

2003-04 mövsümü Berqkamp üçün uğurlu olub. "Arsenal" çempionluq titulunu özünə qaytarmağı bacarıb, eyni zamanda 100 ildən çox müddətdə mövsümün çempionat oyunlarını məğlubiyyətsiz bitirən ilk komanda kimi tarixə düşüb.

15 may 2004-cü ildə "Lester Sitiyə"yə qarşı oynanılan mövsümün son oyunu zamanı hesab 1-1 olarkən Berqkamp komandanın kapitanı Patrik Vieyraya qol ötürməsi verib, o isə qapıçını da keçərək komandasına qələbə gətirən qolu vurub,^[75] bu oyun "Arsenal"ın 2-1 hesablı qələbəsi ilə bitib.

"Arsenal"ın bu mövsümdəki sərgilədiyi oyununa görə komandaya məğlubedilməzlər ləqəbini veriblər.^[75] Ancaq Avropada komanda uğurlu seriyanı davam etdirə bilməyib. Arsenal Çempionlar Liqasının dörddəbir final mərhələsi zamanı iki oyunun nəticəsinə görə "Çelsi"yə məğlub olaraq turniri tərk edib,^[76] baxmayaraq ki, buna qədər komandalar ölkədaxili oyunlar zamanı üç dəfə qarşılaşmış və hər üç görüşdən qalib tərəf kimi "Arsenal" ayrılmışdı. Mövsümün sonunda Berqkamp komanda ilə olan müqaviləsinin müddətini uzadıb.^[77]

Berqkamp 2004-05 mövsümündə 29 çempionat oyununda meydançaya çıxıb. Komanda bu mövsümdə çempionluq titulunu özündə saxlaya bilməyib. "Arsenal" çempion "Çelsi"dən 12 xal geri qalaraq mövsümü ikinci pillədə başa vurub.

22 avqust 2004-cü ildə evdə "Midlsbro"ya qarşı oynanılan çempionat oyunu zamanı Berqkamp zədəli Patrik Vieyranın yoxluğunda meydançaya kapitan sarğısı ilə çıxıb. Bu oyun zamanı "Arsenal" 1-3 hesabı ilə geridə olsa da, sonda oyundan 5-3 hesablı qələbə ilə ayrılıb. Bu nəticədən sonra "Arsenal" "Nottingem Forest" komandasına məxsus 42 çempionat oyununda məğlubiyyətsizlik rekorduna şərik çıxıb.^[78]

19 fevral 2005-ci ildə "Şeffild Yunayted"ə qarşı oynanılan ölkə kubokunun oyunu zamanı baş hakim Nil Barri "Şeffild Yunayted" komandasının futbolçusu Denni Kallipi itələdiyinə görə Berqkmapa birbaşa qırmızı vərəqə göstərib.^[79] Bu vərəqəyə görə Berqkamp növbəti üç oyunu buraxmalı olub, bütün şikayətlərə baxmayaraq qərar qüvvədə qalıb.^[80]

"Arsenal" mövsümün son ev oyununda "Everton"a 7-0 hesabı ilə qalib gəlib, bu oyunda Berqkamp bir qol və üç qol ötürməsi etməklə oyunun ən yaxşısı tituluna sahib çıxıb.^[81] Komandanın azarkeşləri Berqkampın komandada qalmasını istəyirdilər. Azarkeşlər oyun zamanı Berqkampın ünvanına "daha bir il" şüarı səsləndirərək onun komandada qalmasına nail olmaq istəyirdilər.^[82]

2005-ci il ölkə kubokunun finalında "Arsenal" "Mançester Yunayted" klubu ilə qarşılaşıb. Bu oyunun əsas və əlavə olunmuş hissələri ərzində komandalardan heç biri rəqib qapısına yol tapa bilməyib. Oyunsonrası 11 metrlik cərimə zərbələri zamanı isə "Arsenal"ın futbolçuları daha dəqiq oynayaraq kuboka sahib olublar. Bu oyundan sonra Berqkamp komandası ilə olan müqaviləsinin müddətini daha bir il müddətinə uzadıb.^[83]

Berqkampın karyerasındakı sonuncu mövsümdə "Arsenal" çempionatı 4-cü yerdə bitirib.^[84] Berqkamp Çempionlar Liqasının birinci turu zamanı İsveçrənin "Tun" komandasına qarşı oynanılan görüşün gedişi zamanı zədə almasına baxmayaraq, qol da vurmağı bacarıb, Berqkamp bu görüşün 72-ci dəqiqəsində meydançaya daxil olmuşdu.^[85]

15 aprel 2006-cı ildə Hayberidə "Vest Bromviç"ə qarşı oynanılan görüş Berqkampa həsr olunub.^[86] Həmin gün Hayberiyə gəlmiş azarkeşlərə xatirə olaraq üzərində Berqkampın milli komandasının rənglərində "DB10" yazılmış narıncı formalar hədiyyə olunub.^[86] Berqkamp bu oyunun ikinci hissəsində hesab 1-1 olarkən meydançaya daxil olub və 89-cu dəqiqədə qol vurmağı bacarıb. "Arsenal" bu görüşdən 3-1 hesablı qələbə ilə ayrılıb. Berqkampın bu oyunda vurduğu qol onun karyerası ərzində vurduğu sonuncu qol kimi tarixə düşüb.^[6][87]

"Arsenal"ın bu mövsümdə avrokuboklarda işləri yaxşı gedib, komanda Çempionlar Liqasının finalına vəsiqə qazanmağı bacarıb. 2006-cı il mayın 17-də Parisdə Stad de Frans stadionunda oynanılan final görüşündə "Arsenal" İspaniyanın "Barselona" klubuna son 14 dəqiqədə buraxdığı iki qolla məğlub olub. Berqkamp bu oyunda ehtiyatda qalıb.^[88] Bu oyun Berqkampın karyerasında sonuncu rəsmi oyun olub.

22 iyul 2006-cı ildə Emirates stadionunda Berqkampın vida görüşü keçirilib. Bu görüşdə "Arsenal" Berqkampın sabiq komandası "Ayaks"la qarşılaşıb. Matçın start fitindən sonra mərkəz xəttindən topa ilk zərbəni Berqkamp, atası və oğlu endiriblər. Görüşün birinci hissəsində klubların heyətində həmin vaxt çıxış edən futbolçular ("Ayaks"ın heyətində gələcəkdə "Arsenal"ın kapitanı olacaq Tomas Vermaelen iştirak edib), ikinci hissəsində isə komandaların əfsanəvi oyunçuları çıxış ediblər. "Arsenal"ın heyətində iştirak edən əfsanəvi futbolçulara misal olaraq: Yan Rayt, Patrik Vieyra, Mark Overmars, Emanuel Peti və Devid Simeni göstərmək olar, "Ayaks"ın heyətində isə: Marko van Basten, Danni Blind, Yohan Kroyff, Ronald və Frank de Bur qardaşlarını misal göstərmək olar. Bu görüşdə "Arsenal" rəqibinə Tyerri Anri və Nvanku Kanunun vurduğu qollar sayəsində 2:1 hesabı ilə qalib gəlib. Görüşdə hesabı açan Klaas-Yan Huntelaar isə "Arsenal"ın yeni stadionu "Emiratesdə" vurulmuş ilk qolun müəllifi olub.^[89]

Mənbə:^[90][91]

Berqkamp 21 yaşlılardan ibarət Niderland millisinin heyətində cəmi 1 il çıxış edib. Onun debüt oyunu 21 mart 1989-cu ildə 21 yaşlılardan ibarət SSRİ milli komandasına qarşı oyuna təsadüf edib. Bu oyun 1:0 hesabı ilə SSRİ millisin xeyrinə başa çatıb.^[92] Berqkamp 21 yaşlılardan ibarət Niderland millisinin heyətində sonuncu oyununa Avro-1990-nın seçmə mərhələsi çərçivəsində İslandiyalı həmyaşıdlarına qarşı keçirib. Bu oyunda Niderland rəqibinə 2:3 hesabı ilə məğlub olub. Niderland millisi bu seçmə mərhələ zamanı qrupda Finlandiya millisini bir xal qabaqlararaq üçüncü yeri tutub, qrupun qalibi isə Almaniya federativ respublikası komandası olub. Ümumilikdə Berqkamp 21 yaşlılardan ibarət milli komandada 2 oyun keçirib və bu oyunlar ərzində rəqib qapılarından top keçirə bilməyib.

Berqkampın əsas milli komandada debütü 26 sentyabr 1990-cı ildə İtaliya millisinə qarşı oyunda olub. O, oyuna 21-ci dəqiqədə Frank de Burun əvəzinə daxil olub.^[93] Bu oyunda Niderland İtaliya millisinə 0:1 hesabı ilə məğlub olub.

Berqkamp milli komandada ilk qolunu 21 noyabr 1990-cı ildə Avropa çempionatının seçmə mərhələsi çərçivəsində Yunanistan millisin qapısına vurub.^[94] Berqkamp millinin heyətində Avro-1992-nin oyunlarında iştirak edib. Qrup mərhələsinin ilk oyununda Niderland millisi Berqkampın 77-ci dəqiqədə vurduğu qol sayəsində Şotlandiya millisinə 1:0 hesabı ilə qalib gəlib. Berqkamp qrup mərhələsinin son oyununda Almaniya millisi ilə oyunda 72-ci dəqiqədə komandasının üçüncü qolunu vuraraq komandasına 3:1 hesablı qələbə gətirib. Niderland millisi qrupunda beş xal toplayaraq növbəti mərhələyə qrup lideri kimi adlayıb. Berqkamp yarımfinal mərhələsində Danimarka millisi ilə oyun zamanı görüşün 23-cü dəqiqəsində qol vursa da, oyunsonrası 11 metrlik cərimə zərbələri zamanı Niderland gələcək çempiona məğlub olaraq mübarizəni dayandırıb.^[95] Berqkamp 3 qolla turnirin ən məhsuldar futbolçusu olub və eyni zamanda turnirin rəmzi komandasının heyətində yer alıb.^[96]

1994-cü il Dünya Kubokunun seçmə mərhələsinin oyunları çərçivəsində Berqkamp beş qol vurub, və milli komanda ilə birlikdə ABŞ-da keçirilən dünya çempionatının final mərhələsinə yollanıb. O, dünya çempionatının qrup mərhələsinin son oyununda Mərakeş millisi iə görüşdə 43-cü dəqiqədə hesabı açıb, oyun 2:1 hesabı ilə Niderland millisin xeyrinə başa çatıb.^[97] Berqkamp 1/8 final mərhələsi zamanı İrlandiya millisi ilə oyunda da komandasının ilk qolunu vuraraq görüşdə hesabı açıb, bu görüşdə Niderland rəqibinə 2:0 hesabı ilə qalib gəlib.^[97] Braziliya millisinə qarşı oynanılan 1/4 final mərhələsi zamanı Berqkamp özünün turnirdəki üçüncü qolunu vursa da, bu görüşdə Niderland 2:3 hesabı ilə məğlub olaraq yarımfinal mərhələsinə vəsiqə qazana bilməyib.^[97][98]

1996-cı il Avropa çempionatının seçmə mərhələsi çərçivəsində Berqkamp cəmi bir dəfə qol vurmağı bacarıb. Bu qol, 29 mart 1995-ci ildə Malta millisi ilə keçirilən və Niderlandın 4-0 hesablı qələbəsi ilə başa çatan oyunda olub. Berqkamp oyunun 77-ci dəqiqəsində 11 metrlik cərimə zərbəsini dəqiq yerinə yetirərək komadasının görüşdəki ikinci qolunu vurub. Niderland millisi bu seçmə mərhələ zamanı qrupda ikinci yeri tutub, və yalnız pley-off oyununda İrlandiya millisinə qalib gələrək final mərhələsinə vəsiqə qazanıb.^[99]

Berqkamp Avro 1996-nın final mərhələsi zamanı da cəmi bir qol vurub. Bu qol qrup mərhələsi çərçivəsində İsveçrə millisinə qarşı oynanılan görüşdə baş verib, bundan əlavə Berqkamp İngiltərə millisi ilə oynanılan görüşdə Patrik Klüvertə qol ötürməsi verib.^[100][101] Niderland qrup mərhələsini ikinci yerdə bitirib və növbəti mərhələyə adlayıb. Ancaq 1/4 final mərhələsində Fransa millisinə oyunsonrası 11 metrlik cərimə zərbələrində məğlub olaraq mübarizəni dayandırıb.^[102]

1998 FİFA Dünya Kuboku-in seçmə mərhələsi çərçivəsində Uels yığması ilə 9 noyabr 1996-cı ildə keçirilən və Niderlandın 7-1 hesablı qələbəsi ilə başa çatan oyunda Berqkamp üç dəfə fərqlənib.^[103] Niderland öz qrupunda birinci yeri tutub və Fransada keçiləcək final mərhələsinə birbaşa vəsiqə qazanıb.

Berqkamp 1998-ci il Dünya Kubokunun final mərhələsində üç qol vurub.^[104] O, turnirdəki ilk qolunu qrup mərhələsinin ikinci turunda Cənubi Koreya millisinin qapısına vurub. Bu oyunda Niderland millisi rəqibinə 5-0 hesabı ilə qalib gəlib.^[104] Turnirdəki ikinci qolunu 1/8 final mərhələsində Yuqoslaviya millisi ilə oyunda vurub.^[104] Onun 1/4 final mərhələsi zamanı Argentina millisi ilə oyunda vurduğu qolunu isə dünya çempionatları tarixində vurulmuş ən gözəl qollardan biri hesab edirlər;^[104] Oyunun 90-cı dəqiqəsində Frank de Bur meydançanın özlərinə aid hissəsindən ona uzun ötürmə edib, o isə iki hərəkətlə rəqib müdafiəçi Roberto Ayalanı keçərək uzaq küncə dəqiq zərbə endirib.^[105] Bu qol sayəsində Niderland millisi yarımfinal mərhələsinə vəsiqə qazanıb.^[106] Berqkamp vurduğu bu qolunu "karyerasında vurduğu ən yaxşı qol" kimi qiymətləndirib.^[107] Eyni zamanda bu qol ona millidə vurulmuş qol sayına görə Fas Vilkesi keçməyə, və Niderland milli komandası tarixində ən çox qol vurmuş futbolçu titululuna sahib çıxmağa imkan verib.^[108]

7 iyul 1998-ci ildə Niderland millisi yarımfinal mərhələsində oyunsonrası penaltilər seriyasında Braziliya millisinə məğlub olaraq final oyununa vəsiqə qazana bilməyib.^[26][109] 11 iyul 1998-ci ildə üçüncülük uğrunda oynanılan görüşdə isə Xorvatiya yığmasına 1-2 hesabı ilə məğlub olaraq turniri dördüncü yerdə bitirib.^[110] Berqkamp komanda yoldaşları Frank de Bur və Edqar Davids ilə birlikdə turnirin rəmzi komandasında yer alıb.^[111] 9 oktyabr 1999-cu ildə Braziliya millisi ilə yoldaşlıq oyunu zamanı Berqkamp milli komandanın heyətində sonuncu qolunu vurub.^[112]

2000-ci il Avropa çempionatı Niderland və Belçikada keçirildiyindən Niderland millisi turnirin final mərhələsinə seçmə mərhələdə iştirak etmədən ev sahibi kimi birbaşa vəziqə qazanıb. Niderland millisi ev sahibi olduqları turnirin əsas favoriti hesab olunurdular.^[113] Lakin Niderland millisi turnirin yarımfinal mərhələsində İtaliya millisinə oyunsonrası 11 metrlik cərimə zərbələri zamanı 1-3 hesabı ilə məğlub olaraq turniri tərk edib.^[114] Məğlubiyyətdən sonra Berqkamp milli komandadakı karyerasına son verdiyini və klub karyerasına köklənmək istədiyini elan edib.^[115] 2003-cü ilin iyununda Patrik Klüvert milli komanda tarixində ən çox qol vurmuş futbolçuların siyahısında Berqkampı qabaqlayaraq birinciliyi ələ alıb.^[116]

Mənbə:^[90][91]

Mənbə:^[117]

Berqkamp futbolçu karyerasını bitirdikdən sonra məşqçi olmağı planlaşdırmırdı. O, "Arsenal"ın onlar üçün seleksioner məşqçi olmaq təklifini rədd etmiş və ailəsi ilə daha çox vaxt keçirmək istədiyini bəyan etmişdi.^[131] Bununla belə, o, 2008-ci ilin aprelində sabiq Niderlandlı futbolçular üçün təşkil olunmuş məşqçi hazırlığı kurslarında iştirak edib və özünə doğma olan "Ayaks" klubunda staj keçib.^[132][133] Bu kursları bitirdikdən sonra 26 oktyabr 2008-ci ildə yeni qurulmuş Niderland B milli komandasında baş məşqçi Yohan Neskensin köməkçisi təyin olunub.^[134]

Berqkamp 2008-09 mövsümündə "Ayaks"a geri dönüb və klubun uşaq və yeniyetmə komandalarında məşqçi işləyib. Frank de Burun "Ayaks" klubunun baş məşqçisi təyin olunmasından sonra Berqkamp klubun gənclərdən ibarət məşqçisinin köməkçisi təyin olunub.^[135] O, 2011-2017-ci illər aralığında "Ayaks"da köməkçi məşqçi vəzifəsini yerinə yetirib.^[136][137]

Berqkamp Henrite Rozendal ilə evlidir. Onlar 16 iyun 1993-cü ildə evləniblər.^[138][139] Cütlüyün dörd övladı var: Estel Debora, Dennis Mitçell, Yasmin Naomi və Şafran Rita.^{[139][140][141]} Berqkampın bacısı oğlu Roland Berqkamp hal-hazırda Niderlandın aşağı liqasında iştirak edən "Sparta Rotterdam" klubunda çıxış edir.^[142] "Arsenal" komandasında çıxış etdiyi dönəmdə Berqkamp Bat universitetində maşınqayırma ixtisası üzrə təhsil almış və bakalavr dərəcəsini almışdır.^[143]

22 fevral 2014-cü ildə Emirates stadionunun ətrafında Berqkampın şərəfinə ucaldılmış heykəlin açılışı olub, bu açılışda Berqkampın özü ailə üzvləri ilə birlikdə iştirak edib.^[144] 2014-cü ilin dekabrında Niderland Kral Futbol İttifaqı Berqkampı son 25 ildə ölkənin ən güclü futbolçusu seçib. Berqkamp bu mübarizədə Ronald Kuman, Frank de Bur, Fillip Koku və Covanni van Bronkhorstu kimi futbolçuları qabaqlamağı bacarıb. Federasiyaın prezidenti Mixael van Praq bu barədə belə söyləyib: "Berqkamp texnika və əla ötürmələrin bariz təcəssümüdür. O, milli komandaya dəfələrlə qələbə qazandırıb. Eyni uğuru "Arsenal" klubunda da təkrarlamağa nail olub. Düşünürəm ki, onun adı Niderland futbolunun şərəf lövhəsində gözəl görünəcək".^[145]

Berqkampa "Uçabilməyən hollandiyalı" ləqəbini onda uçmaq qorxusu, aerofobiya olduğuna görə veriblər. 7 iyun 1989-cu ildə Paramaribodan Amsterdama uçan təyyarədə baş vermiş aviaqəza zamanı Berqkamp yaxın dostu Vircell Yumankhanı itirib. Berqkampın bildirdiyinə görə, o, özü bu reysdə yalnız təsadüf nəticəsində olmayıb.

İlk dönəmlərdə Berqkamp təyyarənin göyərtəsində olmaqdan diskomfort hiss etməyib, hər şey 1994-cü ildə Niderland millisinin Dünya Kubokunda iştirak etmək üçün ABŞ-yə uçmasından sonra yaranıb. Belə ki, uçuş zamanı komanda ilə birlikdə təyyarədə olan jurnalistlərdən biri zarafatla çantasında bomba olduğunu söyləyib.^[146] Bu hadisədən sonra Berqkamp təyyarə ilə uçmaqdan imtina edib,^[147] ona psixoloji yardımlar göstərilib. Berqkamp özü olanları belə izah edib: "Məndə bu problem var və mən bununla yaşamalıyam. Mən bununla heç nə edə bilmərəm, problem psixologiyadadır və bunu izah edə bilmərəm. Mən təyyarə ilə iki il ərzində uçmamışam. Niderland Kral Futbol İttifaqı və "Arsenal" klubu buna anlayışla yanaşır. Mənə psixoloji yardım lazımdır. Mən uça bilmirəm. Məndə təşviş var. O, hələ uçuşa bir gün qalmış başlayır."^[147]

Buna görə "Arsenal" və Niderland millisi əksər səfər görüşlərində onun imkanlarından istifadə edə bilməyib. Bəzi hallarda Berqkamp səfər görüşlərinə avtomobil, avtobus yaxud qatarla səyahət edib, lakin belə olan hallarda uzaq yollar onu bərk yorurdu.^[146] 2001-ci ilin fevralında "Olimpik Lion" ilə oyun öncəsi "Arsenal" klubunun baş məşqçisi Arsen Venger etiraf edib ki, Berqkampın səfər oyunlarına avtomobil yaxud qatarla səyahət etməsi onda mənfi effekt yaradır və bu onu narahat edir.^[148]

Berqkamp "Ayaks" akademiyasında total futbolçu ruhunda yetişdirilib. Burada o, özünü qapıçı mövqeyindən başqa bütün mövqelərdə sınamağa imkan tapıb. Berqkamp müdafiəçi kimi oynamağından fayda götürdüyünü və məhz bunun hesabına müdafiəçilərin neçə düşündüyünü və onları necə keçə bilməyi öyrəndiyini bildirib.^[12] Bu akademiyada bütün yaş qrupları 4-3-3 sxemi ilə çıxış edirdilər, bu sxem futbolçulara oyun üslubunu daha asanlıqla hücum oyununa dəyişməyə imkan verirdi.

Karyerasının əvvəlində, mərkəz hücumçusu kimi oynamağa başlamamışdan öncə, Berqkamp üç il müddətində hücumun sağ cinahında çıxış edib. "İnter Milan" klubunda Berqkamp mərkəz hücumçusu kimi çıxış edib, ancaq hücumda tərəf yoldaşı olan Ruben Sosa ilə münasibətləri qaydasında getməyib və nəticədə onu xəsis adlandırıb.^[12] 1995-ci ildə "Arsenal"a qoşulduqdan sonra Berqkamp hücumda Yan Rayt ilə tandem təşkil etməyə başlayıb, sonralar isə Nikolas Anelka və Tyerri Anri ilə birgə çıxış edib. 1997–98 mövsümündə məhsuldar ötürmə verməyi bacaran Mark Overmarsın komandaya gəlməsi Berqkampa 7 oyunda 7 qol vurmağa imkan verib.^[149] Mark Overmarsı bəzən hətta daima yalnız Berqkampa ötürmə etdiyinə görə tənqid ediblər.^[150] Berqkamp 2001-02 mövsümündə Fredrik Lyunqberq ilə də eyni nəticəsini təkrarlayıb.^[69]

Berqkampı karyerası boyu "riyakar" və "çirkli" oyunçu kimi adlandırıblar, halbuki onun baş məşqçisi olmuş Arsen Venger bunları təkzib edib.^{[151][152][153]} Berqkamp özü bildirib ki, bir çox hallarda aqressiv olmasına səbəb məyus olmasıdır.^[12] 2004-cü ildə Britaniyanın "The Times" qəzetinə müsahibəsində Arsen Venger bildirib ki: futbolda gərək psixoloji cəhətdən möhkəm olasan və rəqib tərəfdən gələ biləcək hər hansı kobudluqdan və təxribatdan uzaq durasan, bu dərsləri Berqkamp hələ "İnter Milan" klubunda çıxış edərkən mənimsəyib.^[12] Daha sonralar Venger bildirib ki: Berqkampa qol vurmaq üçün topa minimal sayda təmas etmək kifayət edir, digər futbolçuların qol vurması üçün topla iki və ya üç dəfə təmas etməyə ehtiyacları olduğu halda, Berqkampa topla bir dəfə təmas etmək kifayət edir ki, qol vursun.^[154]

Berqkamp videooyunlar kompaniyası olan EA Sports-un FİFA videooyunlar seriyasını nümayiş etdirib, belə ki, o, FİFA 99 oyunun üz qabığında çəkilib,^[155] eyni zamanda Berqkamp FİFA 2014 oyununda "əfsanələr komandası" heyətində yer alan futbolçulardan biri olub.^[156]

• Gouw, P. Griekse atleten in de Romeinse Keizertijd: 31 v. Chr. – 400 n. Chr. Amsterdam: Amsterdam University Press. 2009. ISBN 90-5629-576-4.
• Kuper, Simon. The Football Men: Up Close with the Giants of the Modern Game. London: Simon & Schuster. 2011. ISBN 978-0-85720-160-7.
• Palmer, Myles. The Professor: Arsène Wenger. London: Virgin Books. 2008. ISBN 0-7535-1097-9.

• Ayaks
• İnter Milan
• Arsenal
• Niderland milli futbol komandası
• Frank de Bur
• Patrik Klüvert

• Arsenal FK saytında səhifəsi Arxivləşdirilib 2014-02-28 at the Wayback Machine
• Nationall-football-teams saytında səhifəsi
• FİFA-nın saytında səhifəsi Arxivləşdirilib 2013-06-07 at the Wayback Machine
• Wereldvanoranje-nın saytında səhifəsi Arxivləşdirilib 2012-03-09 at the Wayback Machine
• Soccerbase saytında Berqkampın karyera statistikası